2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο παρόν κεφάλαιο εκτίθεται σύντομη περίληψη της «Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων -ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Πλατυγιαλίου Αστακού Αιτωλοακαρνανίας». Επίσης, το παρόν κεφάλαιο αποτελεί οδηγό της μελέτης, παραπέμποντας για περισσότερες λεπτομέρειες στα κατάλληλα κεφάλαια.
Γενικές πληροφορίες περί της ονομασίας και του είδους των υπό μελέτη εγκαταστάσεων περιέχονται στο Κεφάλαιο 1. «Ονομασία και Είδος του Έργου». Το Κεφάλαιο 2 συνίσταται στην παρούσα «Περίληψη» όλης της μελέτης.
Στο Κεφάλαιο 3, «Γεωγραφική Θέση -Έκταση - Διοικητική Υπαγωγή», συζητείται η γεωγραφική τοποθεσία του έργου. Στο Κεφάλαιο 4, «Περιγραφή και Καταγραφή της Υπάρχουσας Κατάστασης Περιβάλλοντος» παρουσιάζεται με λεπτομέρεια η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, γίνεται γενική περιγραφή των φυσικών οικοσυστημάτων της ευρύτερης περιοχής του έργου (βιοτικό περιβάλλον) καθώς και στοιχεία για το αβιοτικό φυσικό περιβάλλον και τις υφιστάμενες πηγές ρύπανσης. Η περιγραφή του αβιοτικού περιβάλλοντος συμπεριλαμβάνει πληροφορίες για το έδαφος, την γεωλογία, τους υδατικούς πόρους και τα μετεωρολογικά στοιχεία. Επίσης, στο Κεφάλαιο 4 περιέχονται λεπτομερείς πληροφορίες για το ανθρωπογενές (κοινωνικοοικονομικό) περιβάλλον της γενικότερης περιοχής του έργου, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων για τον πληθυσμό, την απασχόληση και τα υφιστάμενα δίκτυα υποδομής.
Το Κεφάλαιο 5, «Περιγραφή του Προτεινόμενου Έργου», προβαίνει σε μία γενική περιγραφή της κατασκευής και λειτουργίας των προβλεπόμενων νέων επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων. Το Κεφάλαιο 6. «Εκτίμηση και Αξιολόγηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων», εξετάζει σε γενικές γραμμές τις προβλεπόμενες θετικές και αρνητικές περιβαλλοντικές επιδράσεις και επιπτώσεις, αντίστοιχα, της προσθήκης των νέων δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Τα προτεινόμενα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος - περιβαλλοντικοί όροι παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 7. «Αντιμετώπιση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων».
Η μελέτη συμπληρώνεται με τα παραρτήματα που περιέχουν διάφορες πρωτογενείς πληροφορίες, Άδειες και Εγκρίσεις, Φωτογραφική τεκμηρίωση, Σχέδια και Χάρτες.
2.1 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
2.2 ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ - ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
2.2.1 Σκοπιμότητα του Έργου
Η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. ιδρύθηκε από την ETBA η οποία και την έθεσε σε λειτουργία πριν από πολλά χρόνια.
Η ETBA αποφάσισε να επιδιώξει την περαιτέρω ανάπτυξη της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. και την λειτουργία της Ελεύθερης Ζώνης και για τον σκοπό αυτό έκανε Δημόσιο Διεθνή Διαγωνισμό μέσα από τις διαδικασίες του οποίου η εταιρεία ΑΣΤΑΚΟΙ ΤΕΡΜΙΝΑΛ Α.Ε αναδείχθηκε ανάδοχος και υπέγραψε την από 29 Ιουλίου 1999 σύμβαση με την ΕΤΒΑ. Η εν λόγω εταιρεία ανέλαβε την υποχρέωση των έργων συμπλήρωσης της υποδομής για την ανάπτυξη της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Πλατυγιαλίου Αστακού Αιτωλοακαρνανίας τα οποία και ολοκληρώθηκαν.
Η εταιρεία ΑΚΑΡΠΟΡΤ Α.Ε. ιδρύθηκε το 2000 και είναι η εταιρεία διαχείρισης του λιμένα, έχει την ευθύνη της λειτουργίας των λιμενικών εγκαταστάσεων, είναι δε παράλληλα και διαχειριστής της Ελεύθερης Ζώνης. Η ΝΑΒΙΠΕ (Ναυτική Βιομηχανική Περιοχή) Πλατυγιαλίου Αστακού ιδρύθηκε από την ΕΤΒΑ στο τέλος της δεκαετίας του 1980. Σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης ολοκληρώθηκαν οι υποδομές κατά την περίοδο Δεκ. 2000 - Δεκ. 2005 με ένα επενδυτικό πρόγραμμα που εντάχθηκε στο Ν. 2545/97 (περί ΒΕΠΕ) και έφθασε τα 131 εκ. Ευρώ.
Η συνολική έκταση της ΝΑΒΙΠΕ ανέρχεται στα 1.910 στρ. με 2.300μ μήκος κρηπιδωμάτων και βύθισμα που κυμαίνεται μεταξύ 8 και 14,5μ., χαρακτηριστικό που την κατατάσσει ως ένα από τα βαθύτερα λιμάνια της χώρας.
Η ΝΑΒΙΠΕ είναι σήμερα η μοναδική βιομηχανική Περιοχή στην Ελλάδα που έχει χαρακτηρισθεί ως Ελεύθερη Εμπορική και Βιομηχανική Ζώνη και διαθέτει λιμενικές εγκαταστάσεις. Τα βιομηχανικά οικόπεδα τα οποία προσφέρονται σε ενδιαφερόμενους επενδυτές βρίσκονται εντός της Ελεύθερης Ζώνης προσφέροντας στις εγκατεστημένες επιχειρήσεις σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η παραλαβή από πλοίο πρώτων υλών και εξαρτημάτων προς συναρμολόγηση δεν χρειάζεται καμία τελωνειακή διαδικασία και τα παραγόμενα τελικά προϊόντα εξάγονται σε τρίτες χώρες (εκτός EE) χωρίς καμία διαδικασία εξαγωγής και άρα εξαιρούνται της καταβολής ΦΠΑ.
Η χρήση και εκμετάλλευση των λιμενικών υποδομών και της βιομηχανικής περιοχής έχουν παραχωρηθεί, ύστερα από διαγωνισμό, από το Ελληνικό Δημόσιο στην Αστακός Τέρμιναλ Α.Ε. για 25 έτη. Η ΑΚΑΡΠΟΡΤ Α.Ε. είναι η εταιρεία διαχείρισης του λιμένα και έχει την ευθύνη της λειτουργίας των λιμενικών εγκαταστάσεων, είναι δε παράλληλα και διαχειριστής της Ελεύθερης Ζώνης σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών. Διαχειριστής της βιομηχανικής περιοχής είναι η εταιρεία ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Α.Ε.
Η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. λειτουργεί στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά ως η νοτιοανατολική πύλη για την διείσδυση των Ευρωπαϊκών αλλά και των προερχόμενων από τη ΝΑ Ασία προϊόντων στις Αραβικές και Ευρωπαϊκές αγορές, αντίστοιχα.
Το ιδιωτικό λιμάνι της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ., λόγω της γεωγραφικής του θέσης μπορεί να διεκδικήσει μέρος του αυξανόμενου διαμετακομιστικού εμπορίου για μοναδοποιημένα ή χύδην φορτία στη Μεσόγειο και να αναπτύξει τη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. ως κέντρο μεταφορτώσεων.
Η ανάπτυξη και η αξιοποίηση της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. κρίνεται πρωταρχικής σημασίας τόσο για την οικονομική ανάπτυξη του νομού όσο και για τους γενικότερους αναπτυξιακούς στόχους της περιφέρειας σύμφωνα με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.(ΚΥΑ 25297 ΦΕΚ 1470Β 2003)
Παράλληλα τρεις άλλες παράμετροι επηρεάζουν τη στρατηγική της ΑΣΤΑΚΟΣ ΤΕΡΜΙΝΑΛ Α.Ε. για την ανάπτυξη της ΝΑΒΙΠΕ :
• Οι εξελίξεις στην παρανωνή ηλ. ενέρνειας από Ιδιώτες με σειρά Επενδύσεων στον Τομέα της Ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα.
• Οι εξελίξεις στη διακίνηση Φυσικού Αερίου μέσω της Ελλάδας προς την Ευρώπη και ο σχεδιασμός νέων Αγωγών.
• Οι πανκόσυιες περιβαλλοντικές εξελίξεις με αιχμή τις επιπτώσεις του Φαινομένου του θερμοκηπίου που οδηγούν σε στρατηγικές «Πράσινης» Ανάπτυξης και Ολοκληρωμένου Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού.
Βάσει των ανωτέρω η ΑΣΤΑΚΟΣ ΤΕΡΜΙΝΑΛ Α.Ε. σκοπεύει να εκμεταλλευθεί την ιδιαίτερα ευνοϊκή θέση της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. στην Ελλάδα και τον ευρύτερο Ευρωπαϊκό Χώρο ώστε να τη μετατρέψει εκτός των άλλων και σε κέντρο αποθήκευσης & διακίνησης LNG, LPG, παραγωγής ηλ. Ενέργειας και ελαίων για Βιοκαύσιμα σε ένα Ολοκληρωμένο και Περιβαλλοντικά Αλληλοσυμπληρούμενο Σύνολο (Environmentally Integrated Development).
Το προτεινόμενο έργο είναι απαραίτητο ώστε να εξελιχθεί η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. εκτός των άλλων και σε ενεργειακό παραγωγικό & διαμετακομιστικό κέντρο, διεθνούς εμβέλειας και να προσελκύσει την ανάλογη εμπορευματική κίνηση.
Χωροταξική Θεώρηση
Σύμφωνα με την Απόφαση Αριθμ. 11508 (ΦΕΚ 151ΑΑΠ - 2009) «Έγκριση ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τη βιομηχανία και της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού» :
Οι κατευθύνσεις τοποθέτησης της Βιομηχανίας στον Εθνικό Χώρο (Άρθρο 4) περιλαμβάνουν και
«Κύριες διεθνείς πύλες της χώρας που δεν ανήκουν στα προαναφερθέντα κέντρα (Ηγουμενίτσα, πύλες στο βόρειο μέτωπο της χώρας), και κόμβοι συνδυασμένων υπερτοπικών μεταφορών ή μεταφορών και μεγάλων υποδομών ενέργειας»,(βλ. ΣΧΗΜΑ 2.1. )
Προβλέπεται πολύ ισχυρή προώθηση ορνανωμένων υποδοχέων της βιομηχανίας, με ιδιαίτερη έμφαση σε αυτούς που αφορούν υφιστάμενες άτυπες συγκεντρώσεις, ή -ιδίως στις μητροπολιτικές περιοχές- σε αυτούς που είναι αναγκαίοι για την υποστήριξη διαδικασιών μετεγκατάστασης από τον αστικό ιστό οχλουσών δραστηριοτήτων.
Στο Άρθρο 6 - Κατευθύνσεις για το καθεστώς και τους όρους οργανωμένης χωροθέτησης της βιομηχανίας - Παράγραφος 4. Επιτρεπόμενες χρήσεις στους οργανωμένους υποδοχείς, αναφέρεται:
α) Στις επιτρεπόμενες εγκαταστάσεις στους οργανωμένους υποδοχείς της βιομηχανίας περιλαμβάνονται οι δραστηριότητες που αναφέρονται στο άρθρο 2, παρ. 1 του ν. 2545/1997, όπως ισχύει.
Επιτρέπεται, επίσης, να περιλαμβάνονται:
- Εγκαταστάσεις μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας με τις συνοδευτικές υποδομές τους (γραμμές μεταφοράς και διανομής και εγκαταστάσεις τροφοδοσίας με καύσιμα).
- Εγκαταστάσεις αποθήκευσης στερεών, αερίων και υγρών καυσίμων συνοδευόμενες από συστήματα τροφοδοσίας και υποδομές μεταφοράς και διανομής.
- Δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα, όπως ενδεικτικά εμπορευματικά κέντρα, χονδρεμπόριο και εφοδιαστική, υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, εμπορικά κέντρα.
- Μονάδες επεξεργασίας βιομηχανικών και αστικού τύπου αποβλήτων.
Στο Παράρτημα II - Παράγραφος 2.2 Κατευθύνσεις για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, τονίζεται:
Οργανωμένη χωροθετηση της βιομηχανίας: Πρέπει να δοθεί βάρος στην ολοκλήρωση των υποδομών και την αξιοποίηση των υφιστάμενων οργανωμένων υποδοχέων, που έχουν συγκριτικά σημαντική παρουσία. Παράλληλα, υπάρχει και αρκετά υψηλή με απόλυτους όρους, ανάγκη νέων οργανωμένων υποδοχέων, τόσο για την υποδοχή νέων μονάδων όσο και για μετεγκαταστάσεις.
Και ειδικά για το Νομό Αιτωλοακαρνανίας :
Χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας: Η μεταποίηση σήμερα εστιάζεται σημειακά στα τρία μεγαλύτερα οικιστικά κέντρα (Αγρίνιο, και με μικρότερο βάρος Μεσολόγγι και Ναύπακτος). Η άμεση προοπτική στο Νομό είναι η ενεργοποίηση της ΝΑΒΙ.ΠΕ. Αστακού/λιμανιού Πλατυγιαλίου (περιοχή εντατικοποίησης), και σε δεύτερη φάση η δικτύωση των ισχυρών σημείων της μεταποίησης, κατά μήκος του δυτικού άξονα ανάπτυξης (περιοχές επέκτασης).
Οργανωμένη χωροθετηση της βιομηχανίας: Όσον αφορά τους οργανωμένους υποδοχείς, προτεραιότητα έχει η ενεργοποίηση και αξιοποίηση της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ Αστακού. Στον υπόλοιπο χώρο η έμφαση στο Νομό είναι στη στήριξη της αναδιάρθρωσης της υφιστάμενης βάσης της μεταποίησης στις σημερινές θέσεις.
Σύμφωνα με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. (ΚΥΑ 25297 ΦΕΚ 1470Β 2003):
Η περιοχή Αγρινίου-Μεσολογγίου-Αστακού χαρακτηρίζεται ως αναπτυξιακός πόλος ενταγμένος στο Δυτικό κύριο Άξονα ανάπτυξης της χώρας. (Σχήμ. 2.2-2.5)
Το λιμάνι του Πλατυγιαλίου Αστακού προσδιορίζεται ως Ειδικό Λιμάνι εμπορευματικών μεταφορών με διεθνή προοπτική και σε συμπληρωματικό ρόλο με το λιμάνι των Πατρών (λόγω ύπαρξης ελεύθερης ζώνης και δυνατότητας εξυπηρέτησης σημαντικών φορτίων). (Σχήμ. 2.2-2.5)
Ενώ τονίζεται η ανάγκη για :
- Διασύνδεση της περιφέρειας με το δίκτυο φυσικού αερίου.
- Ανάπτυξη ήπιων - ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με σεβασμό στην προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (υδροδυναμικής, ηλιακής, αιολικής, όπως και της ενέργειας από βιομάζα με εισαγωγή ενεργειακών καλλιεργειών σε κατάλληλες περιοχές).
- Εξοικονόμηση ενέργειας με κατάλληλα μέτρα.
Ταυτόχρονα, στην ισχύουσα ΑΕΠΟ ΚΥΑ Φ/Α.5/29/13732/1462 / ΦΕΚ 476 ΑΑΠ 30-9-2009 (σημείο
5.1.2-Β) σημειώνεται ότι «Είναι επιθυμητή η χρήση φυσικού αερίου από τις μονάδες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ, ως καυσίμου για την παραγωγική διαδικασία, εφόσον αυτό είναι εφικτό από την σχετική υποδουή της περιοχής
Είναι προφανής λοιπόν η συμφωνία της αναβάθμισης της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. όπως προτείνεται με τις χωροταξικές κατευθύνσεις τόσο του συνόλου της βιομηχανίας όσο και συγκεκριμένα της Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα συνάδει και με το πνεύμα της ισχύουσας ΑΕΠΟ.
ΣΧΗΜΑ 2.2. : Θέση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Χώρο.
ΣΧΗΜΑ 2.3. : Θέση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στον Ελλαδικό Χώρο.
ΣΧΗΜΑ 2.4. : Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης-Κέντρα, Άξονες, Πόλοι Ανάπτυξης.
ΣΧΗΜΑ 2.5. : Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης-Παραγωγικές Δραστηριότητες
ΣΧΗΜΑ 2.6, : Προτεινόμενοι άξονες ανάπτυξης Αγωγών Φ.Α. στην Ευρώπη.
Διακίνηση LNG & LPG
Παράλληλα με τις χωροταξικές προβλέψεις της πολιτείας ήδη έχουν δημιουργηθεί μέσω των υπαρχόντων και προβλεπομένων αγωγών φυσικού αερίου συγκεκριμένοι άξονες διακίνησης αυτού από τις χώρες παραγωγής (Ρωσία, Καύκασος) προς τη Δυτ. Ευρώπη οι ανάγκες της οποίας βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες. Παράλληλα, σημαντικές ποσότητες είναι διαθέσιμες στη Μέση Ανατολή και τη Β. Αφρική και μπορούν να διακινηθούν με πλοία ως LNG. (Σχημ. 2.6 - 2.9).
Η Δυτική Ελλάδα και συγκεκριμένα η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Πλατυγιαλίου θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στη ροή φυσικού αερίου προς τη Δυτ. Ευρώπη, συνδεόμενη ταυτόχρονα με το υφιστάμενο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ για εφοδιασμό της εγχώριας αγοράς (Σχήμα 2.10) αν διέθετε μονάδες αποθήκευσης και διακίνησης LNG, λειτουργώντας ανταγωνιστικά προς νέες προγραμματιζόμενες μονάδες του Ευρωπαϊκού Νότου (Σχήμα 2.11). Ο άξονας αυτός θα λειτουργούσε στην κατεύθυνση της μείωσης της εξάρτησης από συγκεκριμένες πηγές Φ.Α.
Συγχρόνως, οι τάσεις της διεθνούς αγοράς του LPG (υγραερίου) είναι αυξητικές ως προς την παραγωγή και τη ζήτηση (στην Ευρώπη η υγραεριοκίνηση είναι ευρύτατα διαδεδομένη) ιδίως λόγω των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών του :
- Μικρότερη παραγωγή συμβατικών ρύπων.
- Μικρότερη παραγωγή C02 ανά μονάδα παραγόμενης θερμότητας (βλ. Πίνακα 2.4)
- Το προπάνιο & το βουτάνιο που το αποτελούν δεν χαρακτηρίζονται αέρια θερμοκηπίου
Έτσι η ζήτηση και οι ανάγκες διακίνησης του αυξάνουν (Σχήμα 2.12) ενώ και η διαθεσιμότητα του αυξάνει και οι τιμές διατηρούνται χαμηλά.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η αποθήκευση και διακίνηση του στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. καθώς και η χρήση του για παραγωγή ηλ. Ενέργειας αποτελούν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες επιλογές.
ΣΧΗΜΑ 2.7. : Απαιτήσεις εισαγωγών Φ.Α. από τις χώρες της Ε.Ε.
ΣΧΗΜΑ 2.8. : Δυνατότητες εξαγωγών Φ.Α. από τις χώρες περιφερειακές της Ε.Ε
ΣΧΗΜΑ 2.9. : Νέοι Αγωγοί Μεταφοράς Φ.Α. στην Ευρώπη
ΣΧΗΜΑ 2,10, : Χάρτης εγκαταστάσεων και δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα
ΣΧΗΜΑ 2.11. : Τερματικοί Σταθμοί LNG στην Ευρώπη
ΣΧΗΜΑ 2.12. : Παραγωγή και θαλάσσια διακίνηση LPG to 2008.
Ηλεκτροπαραγωγή
Η Ελλάδα είναι μεγάλος εισαγωγέας Ηλ. Ενέργειας (βλ. Πίνακα 2.1. ) ενώ μια σειρά λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ Α.Ε. είναι παλαιάς τεχνολογίας και αργά ή γρήγορα θα πρέπει να α2ντικατασταθούν κυρίως λόγω των αυξημένων εκπομπών C02 με μονάδες χαμηλών εκπομπών και αυξημένης ενεργειακής απόδοσης ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι μείωσης εκπομπών παρά τις αυξανόμενες απαιτήσεις σε ηλ. ενέργεια, (βλ. Πίνακα 2.2. )
Ήδη η ΡΑΕ έχει εκδώσει σειρά αδειών ηλεκτροπαραγωγής σε ιδιώτες, αρκετές από τις οποίες υλοποιούνται με σημαντικές επενδύσεις (βλ. Πίνακα 2.3.α. Πίνακα 2.3.β. )
Μια σύγκριση των θέσεων των μονάδων αυτών με τον χάρτη του διασυνδεδεμένου δικτύου της ΔΕΗ Α.Ε. ( Σχήμα 2.13. ) αποδεικνύει ότι δεν χωροθετούνται μονάδες στη Δυτ. Ελλάδα που είναι και ο φυσικός χώρος διασύνδεσης της χώρας με την Ιταλία (άλλο μεγάλο εισαγωγέα ηλ. Ενέργειας) και την υπόλοιπη Ευρώπη, οι απαιτήσεις της οποίας βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες ( Σχήμα 2.14. ).
Είναι λοιπόν φανερό ότι μία μονάδα ηλεκτροπαραγωγής από «καθαρά» αέρια καύσιμα που θα διακινούνται στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Πλατυγιαλίου θα είχε σημαντικά πλεονεκτήματα διότι λόγω της θέσης της θα μπορούσε και να εξάγει ενέργεια προς την Ιταλία και να καλύπτει τις εγχώριες ανάγκες που είναι ιδιαίτερα αυξημένες, ιδίως τους θερινούς μήνες (βλ. Σχήμα 2.15. ) με την προϋπόθεση να συμβάλλει ελάχιστα στο σύνολο των εθνικών εκπομπών C02.
Έλαια και Βιοκαύσιμα
Το βιοντίζελ αποτελεί ανανεώσιμο καύσιμο καθώς παράγεται από πρώτες ύλες φυτικής (ή και ζωικής) προέλευσης και αποτελείται συνήθως από μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων (αναφέρεται συχνά και ως FAME, Fatty Acid Methyl Ester). Επειδή τα φυτά συνθέτουν έλαια σε ετήσια βάση, μέσω του ηλιακού φωτός από συστατικά του ατμοσφαιρικού αέρα (οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα) τα έλαια αυτά είναι ανανεώσιμα στην φύση. Έτσι βιοντίζελ μπορεί να παραχθεί τόσο από πρωτογενή έλαια (βρώσιμα ή μη) όσο και από ανακυκλωμένα μαγειρικά έλαια (τηγανέλαια). Τα ανακυκλωμένα μαγειρικά έλαια και τα ζωικά λίπη προέρχονται επίσης άμεσα ή έμμεσα από τα φυτικά έλαια και αποτελούν και αυτά ανανεώσιμες πρώτες ύλες, που έχουν αποθηκεύσει ενέργεια από τον ήλιο.
Η χρήση του βιοντίζελ παρέχει πολλά πλεονεκτήματα:
- Είναι ανανεώσιμο καύσιμο.
- Έχει υψηλή ενέργεια καύσης.
- Υποκαθιστά το ντίζελ, που είναι μη ανανεώσιμο καύσιμο (επειδή προέρχεται από το πετρέλαιο).
- Χρησιμοποιείται σε μίγματα με το ντίζελ ή ως έχει σε όλες τις μηχανές ντίζελ χωρίς ή με ελάχιστες μετατροπές. Οι σύγχρονες μηχανές ντίζελ σχεδιάζονται πλέον και για την δυνατότητα χρήσης βιοντίζελ.
- Δρα ως καθαριστικό και λιπαντικό στους κινητήρες ντίζελ.
- Μπορεί να μειώσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου του πλανήτη μας (σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας), που οφείλεται στις εκπομπές καυσαερίων.
- Μειώνει την εκπομπή τοξικών ουσιών στα καυσαέρια (καπνός, μονοξείδιο του άνθρακα, πόλυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, διοξείδιο του θείου).
- Είναι μη τοξικό, βιοαποικοδομήσιμο και κατάλληλο για χρήση σε ευαίσθητα οικοσυστήματα (λίμνες κλπ).
Επισημαίνεται ότι η προσθήκη βιοκαυσίμων (βιοντίζελ, βιοαιθανόλη) στα καύσιμα, που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές, προβλέπεται από την. Οδηγία 2003/30 (Παρατίθεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεισφέρει στον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Στην Ελλάδα από τις αρχές του 2006, τα Ελληνικά Πετρέλαια χρησιμοποιούν βιοντίζελ, που το αναμειγνύουν με το συμβατικό ντίζελ σε ποσοστό 2%, όπως ορίζουν οι οδηγίες της Ε.Ε. και το πωλούν στα πρατήρια ως ντίζελ κίνησης. Η εταιρεία που προμηθεύει με βιοντίζελ τα ΕΛΠΕ και τη MOTOR OIL, τα δύο συγκροτήματα διύλισης της χώρας, λέγεται «Ελληνικά Βιοπετρέλαια» (ΕΛΒΠ) και εδρεύει στο Κιλκίς. Χρησιμοποιεί εισανόμενο έλαιο σόνιας ως πρώτη ύλη και η παραγωγή της για το 2006 τοποθετείται στους 41.000 εκατ. λίτρα. Το παράδειγμα της ΕΛΒΙ ακολουθούν άλλες 13 ελληνικές εταιρείες. Η συνολική τους παραγωγή για το 2006 εκτιμάται σε 91.000 εκατ. λίτρα.
Από τις πρωτοπόρες στα βιοκαύσιμα και η ΕΛΙΝΟΙΛ, που ξεκίνησε πιλοτικά το 1999 πουλώντας εισαγόμενο βιοντίζελ από την Αυστρία σε 40 πρατήρια στον Έβρο και έχει θέσει σε λειτουργία το δικό της εργοστάσιο στον Βόλο, δυναμικότητας 40.000 τόνων ετησίως.
Οι εκτιμήσεις των ειδικών, όπως παρουσιάστηκαν σε συνέδριο που διοργάνωσε στις 22-6-2006 το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας της ΝΑ Ευρώπης) με τίτλο «Από το χωράφι στο αυτοκίνητο» φέρουν την εγχώρια παραγωγή βιοκαυσίμων να ξεπερνά τα 100 εκατ. λίτρα το 2007 και προβλέπουν σε λίγα χρόνια την παραγωγική δυναμικότητα των ελληνικών μονάδων να διαμορφώνεται στα 561 εκατ. Λίτρα ετησίως.
Αν η πρόβλεψη επαληθευτεί, πράγμα εξαιρετικά πιθανόν καθώς στα επόμενα λίγα χρόνια η ελληνική παραγωγή φαίνεται να ξεπερνά τα πλαφόν της ευρωπαϊκής οδηγίας για την πρόσμειξη με το πετρελαϊκό ντίζελ, τότε η ελληνική βιομηχανία του κλάδου θα πρέπει να γίνει εξαγωγική. Ακόμα και στο 5,75% που θα πρέπει να φθάσει ως το 2010 η αναλογία βιοκαυσίμων προς κλασικό ντίζελ (σύμφωνα με την Οδηγία), οι ποσότητες βιοντίζελ που θα απορροφά η ελληνική αγορά δεν ξεπερνούν τα 150.000 χιλιόλιτρα ετησίως.
Η ελληνική παραγωγική δυναμικότητα Βιοντίζελ αναλύεται ανά εταιρεία στον Πίνακα που ακολουθεί:
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.4. : Παραγωγή Biodiesel στην Ελλάδα
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω καθώς και το ότι:
- Τα ελληνικά εργοστάσια παραγωγής biodiesel χρησιμοποιούν κυρίως εισαγόμενη πρώτη ύλη.
Η ευρύτερη περιοχή του Αστακού διαθέτει γεωργικές εκτάσεις που θα μπορούσαν εν δυνάμει να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή μη βρώσιμων ελαίων για Biodiesel.
- Η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. διαθέτει ήδη εγκαταστάσεις διακίνησης ελαίων (ιχθυελαίων).
- Τεχνολογίες αξιοποίησης του C02 που παράγεται κατά την παραγωγή ενέργειας οδηγούν σε παραγωγή ελαίων για biodiesel.
Η ΑΣΤΑΚΟΣ ΤΕΡΜΙΝΑΛ Α.Ε. προτείνει και την προσθήκη της παραγωγής ελαίων για βιοκαύσιμα στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.5. : Παραγωγή CQ2 κατά την καύση διαφόρων καυσίμων
Συνολική Θεώρηση
Η σημαντικότερη παράμετρος των νέων προτεινόμενων δραστηριοτήτων είναι η συνεργεία τους στη λογική της «πράσινης» ανάπτυξης και της ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής διαχείρισης. Στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. θα μπορούμε να έχουμε ταυτόχρονα :
- Αποθήκευση και διακίνηση των πιο «καθαρών» καυσίμων (LNG, LPG) με το μικρότερο «αποτύπωμα άνθρακα» (carbon footprint - βλ. Πίνακα 2.5).
- Παραγωγή ηλ. Ενέργειας σε μονάδες υψηλής απόδοσης συνδυασμένου κύκλου με πλήρη εκμετάλλευση της απορριπτόμενης ενέργειας του θερμοδυναμικού κύκλου στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. (ενεργειακή Ολοκλήρωση) και μικρή πρόσθετη παραγωγή C02.
- Παραγωγή ελαίων για Βιοκαύσιμα (biodiesei)
Έτσι οι δραστηριότητες αυτές αναμένεται να οδηγήσουν σε σοβαρές επενδύσεις με σαφές περιβαλλοντικό όφελος αλλά και όφελος στην Εθνική Οικονομία.
2.2.2 Εναλλακτικές Λύσεις
Οι κύριες εναλλακτικές λύσεις για την εν λόγω προσθήκη δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. είναι: Η Μηδενική λύση.
Η λύση της ανάπτυξης των εν λόγω δραστηριοτήτων διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή. Η λύση της προσθήκης των δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. και την ανάπτυξη αυτών εκεί. Μηδενική λύση
Στην περίπτωση της μηδενικής λύσης (DO NOTHING) είναι προφανές ότι δεν αξιοποιούνται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της θέσης της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. ώστε αυτή να καταστεί εκτός από σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο και ένας ενεργειακός πόλος με μεγάλη σημασία για την Ελληνική Οικονομία γενικώτερα και την τοπική ανάπτυξη ειδικώτερα.
Ανάπτυξη των εν λόγω δραστηριοτήτων διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή
Η περίπτωση ανάπτυξης μεν όλων των ανωτέρω δραστηριοτήτων αλλά διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή, χωρίς να παρουσιάζει κανένα ουσιαστικό πλεονέκτημα, έχει σημαντικά μειονεκτήματα :
Η χωροθέτηση όλων αυτών των δραστηριοτήτων σε διακριτούς χώρους (κατ' ανάγκη κοντά σε υφιστάμενες λιμενικές εγκαταστάσεις) θα είναι δύσκολη.
- Η κίνηση των πλοίων μεταφοράς LPG & LNG θα γίνεται σε λιμένες με επιβατική κίνηση.
Θα υπάρχουν δύο (τουλάχιστον) χώροι στους οποίους θα είναι δυνατόν να συμβεί Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Έκτασης (Β.Α.Μ.Ε.) πιθανώς κοντά σε μεγάλες πόλεις.
- Θα απαιτηθούν και αγωγοί μεταφοράς των καυσίμων στη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής.
- Δεν θα υπάρχουν δυνατότητες συνέργειας μεταξύ των νέων δραστηριοτήτων μεταξύ τους (καθώς και με τις ήδη αδειοδοτημένες) - Integrated Environmental Development.
Προσθήκη και ανάπτυξη των νέων δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. (ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ)
Η προτεινόμενη λύση της ανάπτυξης των νέων δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα:
- Χωροθέτηση των νέων δραστηριοτήτων σε περιοχή με σαφή βιομηχανικό και εμπορικό χαρακτήρα, μακριά από ευαίσθητες χρήσεις γης.
- Κίνηση των πλοίων μεταφοράς LPG & LNG μακριά από λιμένες με επιβατική κίνηση.
- Ένας μόνον χώρος στον οποίο είναι δυνατόν να συμβεί Β.Α.Μ.Ε. μακριά από πόλεις, περιβαλλόμενος από μη ευαίσθητες χρήσεις γης.
Μικρές αποστάσεις μεταξύ των μονάδων καυσίμων και ηλεκτροπαραγωγής.
Μεγάλες δυνατότητες συνέργειας μεταξύ των νέων δραστηριοτήτων μεταξύ τους (καθώς και με τις ήδη αδειοδοτημένες) - ^tegrated ΕηνϊΓοηπιβηΐΒΐ Development.
2.3 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συνόλου της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ., και των λιμενικών έργων αυτής έχουν ήδη εξετασθεί σε προηγούμενες ΜΠΕ και έχουν εκδοθεί οι σχετικοί Περιβαλλοντικοί Όροι. Στο Κεφάλαιο 6 αναλύονται οι επιπτώσεις στο περιβάλλον υόνον από την προσθήκη των νέων δραστηριοτήτων καθώς και σχολιασμός της συσσωρευτικής επίδρασης τους, όπου υπάρχουν, με τις επιπτώσεις που έχουν περιγραφεί στις προηγούμενες ΜΠΕ.
Παρακάτω παρουσιάζονται πινακοποιημένα οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις νέες προτεινόμενες δραστηριότητας, τόσο κατά την κατασκευή των σχετικών εγκαταστάσεων, όσο και κατά τη λειτουργία τους.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.6. : Επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, από τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα κατά την κατασκευή των εγκαταστάσεων των νέων δραστηριοτήτων
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.7. : Επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, από τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων των νέων δραστηριοτήτων
2.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι προβλεπόμενες νέες δραστηριότητες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ.:
Βρίσκονται σε συμφωνία με το χωροταξικό σχεδιασμό της βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας και της Περιφ. Δυτικής Ελλάδας ειδικότερα.
Κινούνται στις κατευθύνσεις της EE για δημιουργία εναλλακτικών «ενεργειακών διαδρόμων» συνεισφέροντας στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και της Ευρώπης.
Συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της Χώρας σε ενεργειακό κέντρο της Νότιας Ευρώπης.
Συνάδουν με το ενεργειακό προφίλ της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. που καθορίστηκε με την τελευταία απόφαση έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων.
Εκμεταλλεύονται στο έπακρο την προνομιακή θέση της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. όσον αφορά τη διακίνηση επικίνδυνων φορτίων μακριά από κατοικημένες περιοχές και επιβατηγούς λιμένες με μεγάλη κίνηση.
Αποτελούν ευκαιρία για υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών μείωσης των παραγόντων που οδηγούν στην Κλιματική Αλλαγή.
Δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της ρύπανσης σύμφωνα με τη λογική της Οδηγίας IPPC.
Συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και της χώρας γενικότερα.
Με σωστό σχεδιασμό μπορούν να αποτελέσουν ιδανικό παράδειγμα «πράσινης» ανάπτυξης και περιβαλλοντικής συνέργειας ελαχιστοποιώντας τις απορρίψεις υλικών και ενέργειας στο περιβάλλον και μεγιστοποιώντας την απόδοση.
Προτείνεται λοιπόν η έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για τις νέες αυτές δραστηριότητες με τους περιορισμούς και τις επισημάνσεις που τίθενται από την κείμενη Εθνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία και την παρούσα μελέτη.
Σημειώνεται ότι οι λεπτομερείς Περιβαλλοντικοί Όροι εκάστης των ενκαταστάσεων θα εκδοθούν μετά το λεπτομερή σχεδιασμό τους με κατάθεση νέων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
α) Στις επιτρεπόμενες εγκαταστάσεις στους οργανωμένους υποδοχείς της βιομηχανίας περιλαμβάνονται οι δραστηριότητες που αναφέρονται στο άρθρο 2, παρ. 1 του ν. 2545/1997, όπως ισχύει.
Επιτρέπεται, επίσης, να περιλαμβάνονται:
- Εγκαταστάσεις μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας με τις συνοδευτικές υποδομές τους (γραμμές μεταφοράς και διανομής και εγκαταστάσεις τροφοδοσίας με καύσιμα).
- Εγκαταστάσεις αποθήκευσης στερεών, αερίων και υγρών καυσίμων συνοδευόμενες από συστήματα τροφοδοσίας και υποδομές μεταφοράς και διανομής.
- Δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα, όπως ενδεικτικά εμπορευματικά κέντρα, χονδρεμπόριο και εφοδιαστική, υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, εμπορικά κέντρα.
- Μονάδες επεξεργασίας βιομηχανικών και αστικού τύπου αποβλήτων.
Στο Παράρτημα II - Παράγραφος 2.2 Κατευθύνσεις για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, τονίζεται:
Οργανωμένη χωροθετηση της βιομηχανίας: Πρέπει να δοθεί βάρος στην ολοκλήρωση των υποδομών και την αξιοποίηση των υφιστάμενων οργανωμένων υποδοχέων, που έχουν συγκριτικά σημαντική παρουσία. Παράλληλα, υπάρχει και αρκετά υψηλή με απόλυτους όρους, ανάγκη νέων οργανωμένων υποδοχέων, τόσο για την υποδοχή νέων μονάδων όσο και για μετεγκαταστάσεις.
Και ειδικά για το Νομό Αιτωλοακαρνανίας :
Χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας: Η μεταποίηση σήμερα εστιάζεται σημειακά στα τρία μεγαλύτερα οικιστικά κέντρα (Αγρίνιο, και με μικρότερο βάρος Μεσολόγγι και Ναύπακτος). Η άμεση προοπτική στο Νομό είναι η ενεργοποίηση της ΝΑΒΙ.ΠΕ. Αστακού/λιμανιού Πλατυγιαλίου (περιοχή εντατικοποίησης), και σε δεύτερη φάση η δικτύωση των ισχυρών σημείων της μεταποίησης, κατά μήκος του δυτικού άξονα ανάπτυξης (περιοχές επέκτασης).
Οργανωμένη χωροθετηση της βιομηχανίας: Όσον αφορά τους οργανωμένους υποδοχείς, προτεραιότητα έχει η ενεργοποίηση και αξιοποίηση της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ Αστακού. Στον υπόλοιπο χώρο η έμφαση στο Νομό είναι στη στήριξη της αναδιάρθρωσης της υφιστάμενης βάσης της μεταποίησης στις σημερινές θέσεις.
Σύμφωνα με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. (ΚΥΑ 25297 ΦΕΚ 1470Β 2003):
Η περιοχή Αγρινίου-Μεσολογγίου-Αστακού χαρακτηρίζεται ως αναπτυξιακός πόλος ενταγμένος στο Δυτικό κύριο Άξονα ανάπτυξης της χώρας. (Σχήμ. 2.2-2.5)
Το λιμάνι του Πλατυγιαλίου Αστακού προσδιορίζεται ως Ειδικό Λιμάνι εμπορευματικών μεταφορών με διεθνή προοπτική και σε συμπληρωματικό ρόλο με το λιμάνι των Πατρών (λόγω ύπαρξης ελεύθερης ζώνης και δυνατότητας εξυπηρέτησης σημαντικών φορτίων). (Σχήμ. 2.2-2.5)
Ενώ τονίζεται η ανάγκη για :
- Διασύνδεση της περιφέρειας με το δίκτυο φυσικού αερίου.
- Ανάπτυξη ήπιων - ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με σεβασμό στην προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (υδροδυναμικής, ηλιακής, αιολικής, όπως και της ενέργειας από βιομάζα με εισαγωγή ενεργειακών καλλιεργειών σε κατάλληλες περιοχές).
- Εξοικονόμηση ενέργειας με κατάλληλα μέτρα.
Ταυτόχρονα, στην ισχύουσα ΑΕΠΟ ΚΥΑ Φ/Α.5/29/13732/1462 / ΦΕΚ 476 ΑΑΠ 30-9-2009 (σημείο
5.1.2-Β) σημειώνεται ότι «Είναι επιθυμητή η χρήση φυσικού αερίου από τις μονάδες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ, ως καυσίμου για την παραγωγική διαδικασία, εφόσον αυτό είναι εφικτό από την σχετική υποδουή της περιοχής
Είναι προφανής λοιπόν η συμφωνία της αναβάθμισης της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. όπως προτείνεται με τις χωροταξικές κατευθύνσεις τόσο του συνόλου της βιομηχανίας όσο και συγκεκριμένα της Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα συνάδει και με το πνεύμα της ισχύουσας ΑΕΠΟ.
ΣΧΗΜΑ 2.2. : Θέση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Χώρο.
ΣΧΗΜΑ 2.3. : Θέση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στον Ελλαδικό Χώρο.
ΣΧΗΜΑ 2.4. : Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης-Κέντρα, Άξονες, Πόλοι Ανάπτυξης.
ΣΧΗΜΑ 2.5. : Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης-Παραγωγικές Δραστηριότητες
ΣΧΗΜΑ 2.6, : Προτεινόμενοι άξονες ανάπτυξης Αγωγών Φ.Α. στην Ευρώπη.
Διακίνηση LNG & LPG
Παράλληλα με τις χωροταξικές προβλέψεις της πολιτείας ήδη έχουν δημιουργηθεί μέσω των υπαρχόντων και προβλεπομένων αγωγών φυσικού αερίου συγκεκριμένοι άξονες διακίνησης αυτού από τις χώρες παραγωγής (Ρωσία, Καύκασος) προς τη Δυτ. Ευρώπη οι ανάγκες της οποίας βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες. Παράλληλα, σημαντικές ποσότητες είναι διαθέσιμες στη Μέση Ανατολή και τη Β. Αφρική και μπορούν να διακινηθούν με πλοία ως LNG. (Σχημ. 2.6 - 2.9).
Η Δυτική Ελλάδα και συγκεκριμένα η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Πλατυγιαλίου θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στη ροή φυσικού αερίου προς τη Δυτ. Ευρώπη, συνδεόμενη ταυτόχρονα με το υφιστάμενο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ για εφοδιασμό της εγχώριας αγοράς (Σχήμα 2.10) αν διέθετε μονάδες αποθήκευσης και διακίνησης LNG, λειτουργώντας ανταγωνιστικά προς νέες προγραμματιζόμενες μονάδες του Ευρωπαϊκού Νότου (Σχήμα 2.11). Ο άξονας αυτός θα λειτουργούσε στην κατεύθυνση της μείωσης της εξάρτησης από συγκεκριμένες πηγές Φ.Α.
Συγχρόνως, οι τάσεις της διεθνούς αγοράς του LPG (υγραερίου) είναι αυξητικές ως προς την παραγωγή και τη ζήτηση (στην Ευρώπη η υγραεριοκίνηση είναι ευρύτατα διαδεδομένη) ιδίως λόγω των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών του :
- Μικρότερη παραγωγή συμβατικών ρύπων.
- Μικρότερη παραγωγή C02 ανά μονάδα παραγόμενης θερμότητας (βλ. Πίνακα 2.4)
- Το προπάνιο & το βουτάνιο που το αποτελούν δεν χαρακτηρίζονται αέρια θερμοκηπίου
Έτσι η ζήτηση και οι ανάγκες διακίνησης του αυξάνουν (Σχήμα 2.12) ενώ και η διαθεσιμότητα του αυξάνει και οι τιμές διατηρούνται χαμηλά.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η αποθήκευση και διακίνηση του στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. καθώς και η χρήση του για παραγωγή ηλ. Ενέργειας αποτελούν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες επιλογές.
ΣΧΗΜΑ 2.7. : Απαιτήσεις εισαγωγών Φ.Α. από τις χώρες της Ε.Ε.
ΣΧΗΜΑ 2.8. : Δυνατότητες εξαγωγών Φ.Α. από τις χώρες περιφερειακές της Ε.Ε
ΣΧΗΜΑ 2.9. : Νέοι Αγωγοί Μεταφοράς Φ.Α. στην Ευρώπη
ΣΧΗΜΑ 2,10, : Χάρτης εγκαταστάσεων και δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα
ΣΧΗΜΑ 2.11. : Τερματικοί Σταθμοί LNG στην Ευρώπη
ΣΧΗΜΑ 2.12. : Παραγωγή και θαλάσσια διακίνηση LPG to 2008.
Ηλεκτροπαραγωγή
Η Ελλάδα είναι μεγάλος εισαγωγέας Ηλ. Ενέργειας (βλ. Πίνακα 2.1. ) ενώ μια σειρά λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ Α.Ε. είναι παλαιάς τεχνολογίας και αργά ή γρήγορα θα πρέπει να α2ντικατασταθούν κυρίως λόγω των αυξημένων εκπομπών C02 με μονάδες χαμηλών εκπομπών και αυξημένης ενεργειακής απόδοσης ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι μείωσης εκπομπών παρά τις αυξανόμενες απαιτήσεις σε ηλ. ενέργεια, (βλ. Πίνακα 2.2. )
Ήδη η ΡΑΕ έχει εκδώσει σειρά αδειών ηλεκτροπαραγωγής σε ιδιώτες, αρκετές από τις οποίες υλοποιούνται με σημαντικές επενδύσεις (βλ. Πίνακα 2.3.α. Πίνακα 2.3.β. )
Μια σύγκριση των θέσεων των μονάδων αυτών με τον χάρτη του διασυνδεδεμένου δικτύου της ΔΕΗ Α.Ε. ( Σχήμα 2.13. ) αποδεικνύει ότι δεν χωροθετούνται μονάδες στη Δυτ. Ελλάδα που είναι και ο φυσικός χώρος διασύνδεσης της χώρας με την Ιταλία (άλλο μεγάλο εισαγωγέα ηλ. Ενέργειας) και την υπόλοιπη Ευρώπη, οι απαιτήσεις της οποίας βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες ( Σχήμα 2.14. ).
Είναι λοιπόν φανερό ότι μία μονάδα ηλεκτροπαραγωγής από «καθαρά» αέρια καύσιμα που θα διακινούνται στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. Πλατυγιαλίου θα είχε σημαντικά πλεονεκτήματα διότι λόγω της θέσης της θα μπορούσε και να εξάγει ενέργεια προς την Ιταλία και να καλύπτει τις εγχώριες ανάγκες που είναι ιδιαίτερα αυξημένες, ιδίως τους θερινούς μήνες (βλ. Σχήμα 2.15. ) με την προϋπόθεση να συμβάλλει ελάχιστα στο σύνολο των εθνικών εκπομπών C02.
Έλαια και Βιοκαύσιμα
Το βιοντίζελ αποτελεί ανανεώσιμο καύσιμο καθώς παράγεται από πρώτες ύλες φυτικής (ή και ζωικής) προέλευσης και αποτελείται συνήθως από μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων (αναφέρεται συχνά και ως FAME, Fatty Acid Methyl Ester). Επειδή τα φυτά συνθέτουν έλαια σε ετήσια βάση, μέσω του ηλιακού φωτός από συστατικά του ατμοσφαιρικού αέρα (οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα) τα έλαια αυτά είναι ανανεώσιμα στην φύση. Έτσι βιοντίζελ μπορεί να παραχθεί τόσο από πρωτογενή έλαια (βρώσιμα ή μη) όσο και από ανακυκλωμένα μαγειρικά έλαια (τηγανέλαια). Τα ανακυκλωμένα μαγειρικά έλαια και τα ζωικά λίπη προέρχονται επίσης άμεσα ή έμμεσα από τα φυτικά έλαια και αποτελούν και αυτά ανανεώσιμες πρώτες ύλες, που έχουν αποθηκεύσει ενέργεια από τον ήλιο.
Η χρήση του βιοντίζελ παρέχει πολλά πλεονεκτήματα:
- Είναι ανανεώσιμο καύσιμο.
- Έχει υψηλή ενέργεια καύσης.
- Υποκαθιστά το ντίζελ, που είναι μη ανανεώσιμο καύσιμο (επειδή προέρχεται από το πετρέλαιο).
- Χρησιμοποιείται σε μίγματα με το ντίζελ ή ως έχει σε όλες τις μηχανές ντίζελ χωρίς ή με ελάχιστες μετατροπές. Οι σύγχρονες μηχανές ντίζελ σχεδιάζονται πλέον και για την δυνατότητα χρήσης βιοντίζελ.
- Δρα ως καθαριστικό και λιπαντικό στους κινητήρες ντίζελ.
- Μπορεί να μειώσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου του πλανήτη μας (σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας), που οφείλεται στις εκπομπές καυσαερίων.
- Μειώνει την εκπομπή τοξικών ουσιών στα καυσαέρια (καπνός, μονοξείδιο του άνθρακα, πόλυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, διοξείδιο του θείου).
- Είναι μη τοξικό, βιοαποικοδομήσιμο και κατάλληλο για χρήση σε ευαίσθητα οικοσυστήματα (λίμνες κλπ).
Επισημαίνεται ότι η προσθήκη βιοκαυσίμων (βιοντίζελ, βιοαιθανόλη) στα καύσιμα, που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές, προβλέπεται από την. Οδηγία 2003/30 (Παρατίθεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεισφέρει στον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Στην Ελλάδα από τις αρχές του 2006, τα Ελληνικά Πετρέλαια χρησιμοποιούν βιοντίζελ, που το αναμειγνύουν με το συμβατικό ντίζελ σε ποσοστό 2%, όπως ορίζουν οι οδηγίες της Ε.Ε. και το πωλούν στα πρατήρια ως ντίζελ κίνησης. Η εταιρεία που προμηθεύει με βιοντίζελ τα ΕΛΠΕ και τη MOTOR OIL, τα δύο συγκροτήματα διύλισης της χώρας, λέγεται «Ελληνικά Βιοπετρέλαια» (ΕΛΒΠ) και εδρεύει στο Κιλκίς. Χρησιμοποιεί εισανόμενο έλαιο σόνιας ως πρώτη ύλη και η παραγωγή της για το 2006 τοποθετείται στους 41.000 εκατ. λίτρα. Το παράδειγμα της ΕΛΒΙ ακολουθούν άλλες 13 ελληνικές εταιρείες. Η συνολική τους παραγωγή για το 2006 εκτιμάται σε 91.000 εκατ. λίτρα.
Από τις πρωτοπόρες στα βιοκαύσιμα και η ΕΛΙΝΟΙΛ, που ξεκίνησε πιλοτικά το 1999 πουλώντας εισαγόμενο βιοντίζελ από την Αυστρία σε 40 πρατήρια στον Έβρο και έχει θέσει σε λειτουργία το δικό της εργοστάσιο στον Βόλο, δυναμικότητας 40.000 τόνων ετησίως.
Οι εκτιμήσεις των ειδικών, όπως παρουσιάστηκαν σε συνέδριο που διοργάνωσε στις 22-6-2006 το ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας της ΝΑ Ευρώπης) με τίτλο «Από το χωράφι στο αυτοκίνητο» φέρουν την εγχώρια παραγωγή βιοκαυσίμων να ξεπερνά τα 100 εκατ. λίτρα το 2007 και προβλέπουν σε λίγα χρόνια την παραγωγική δυναμικότητα των ελληνικών μονάδων να διαμορφώνεται στα 561 εκατ. Λίτρα ετησίως.
Αν η πρόβλεψη επαληθευτεί, πράγμα εξαιρετικά πιθανόν καθώς στα επόμενα λίγα χρόνια η ελληνική παραγωγή φαίνεται να ξεπερνά τα πλαφόν της ευρωπαϊκής οδηγίας για την πρόσμειξη με το πετρελαϊκό ντίζελ, τότε η ελληνική βιομηχανία του κλάδου θα πρέπει να γίνει εξαγωγική. Ακόμα και στο 5,75% που θα πρέπει να φθάσει ως το 2010 η αναλογία βιοκαυσίμων προς κλασικό ντίζελ (σύμφωνα με την Οδηγία), οι ποσότητες βιοντίζελ που θα απορροφά η ελληνική αγορά δεν ξεπερνούν τα 150.000 χιλιόλιτρα ετησίως.
Η ελληνική παραγωγική δυναμικότητα Βιοντίζελ αναλύεται ανά εταιρεία στον Πίνακα που ακολουθεί:
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.4. : Παραγωγή Biodiesel στην Ελλάδα
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω καθώς και το ότι:
- Τα ελληνικά εργοστάσια παραγωγής biodiesel χρησιμοποιούν κυρίως εισαγόμενη πρώτη ύλη.
Η ευρύτερη περιοχή του Αστακού διαθέτει γεωργικές εκτάσεις που θα μπορούσαν εν δυνάμει να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή μη βρώσιμων ελαίων για Biodiesel.
- Η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. διαθέτει ήδη εγκαταστάσεις διακίνησης ελαίων (ιχθυελαίων).
- Τεχνολογίες αξιοποίησης του C02 που παράγεται κατά την παραγωγή ενέργειας οδηγούν σε παραγωγή ελαίων για biodiesel.
Η ΑΣΤΑΚΟΣ ΤΕΡΜΙΝΑΛ Α.Ε. προτείνει και την προσθήκη της παραγωγής ελαίων για βιοκαύσιμα στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.5. : Παραγωγή CQ2 κατά την καύση διαφόρων καυσίμων
Συνολική Θεώρηση
Η σημαντικότερη παράμετρος των νέων προτεινόμενων δραστηριοτήτων είναι η συνεργεία τους στη λογική της «πράσινης» ανάπτυξης και της ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής διαχείρισης. Στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. θα μπορούμε να έχουμε ταυτόχρονα :
- Αποθήκευση και διακίνηση των πιο «καθαρών» καυσίμων (LNG, LPG) με το μικρότερο «αποτύπωμα άνθρακα» (carbon footprint - βλ. Πίνακα 2.5).
- Παραγωγή ηλ. Ενέργειας σε μονάδες υψηλής απόδοσης συνδυασμένου κύκλου με πλήρη εκμετάλλευση της απορριπτόμενης ενέργειας του θερμοδυναμικού κύκλου στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. (ενεργειακή Ολοκλήρωση) και μικρή πρόσθετη παραγωγή C02.
- Παραγωγή ελαίων για Βιοκαύσιμα (biodiesei)
Έτσι οι δραστηριότητες αυτές αναμένεται να οδηγήσουν σε σοβαρές επενδύσεις με σαφές περιβαλλοντικό όφελος αλλά και όφελος στην Εθνική Οικονομία.
2.2.2 Εναλλακτικές Λύσεις
Οι κύριες εναλλακτικές λύσεις για την εν λόγω προσθήκη δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. είναι: Η Μηδενική λύση.
Η λύση της ανάπτυξης των εν λόγω δραστηριοτήτων διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή. Η λύση της προσθήκης των δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. και την ανάπτυξη αυτών εκεί. Μηδενική λύση
Στην περίπτωση της μηδενικής λύσης (DO NOTHING) είναι προφανές ότι δεν αξιοποιούνται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της θέσης της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. ώστε αυτή να καταστεί εκτός από σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο και ένας ενεργειακός πόλος με μεγάλη σημασία για την Ελληνική Οικονομία γενικώτερα και την τοπική ανάπτυξη ειδικώτερα.
Ανάπτυξη των εν λόγω δραστηριοτήτων διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή
Η περίπτωση ανάπτυξης μεν όλων των ανωτέρω δραστηριοτήτων αλλά διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή, χωρίς να παρουσιάζει κανένα ουσιαστικό πλεονέκτημα, έχει σημαντικά μειονεκτήματα :
Η χωροθέτηση όλων αυτών των δραστηριοτήτων σε διακριτούς χώρους (κατ' ανάγκη κοντά σε υφιστάμενες λιμενικές εγκαταστάσεις) θα είναι δύσκολη.
- Η κίνηση των πλοίων μεταφοράς LPG & LNG θα γίνεται σε λιμένες με επιβατική κίνηση.
Θα υπάρχουν δύο (τουλάχιστον) χώροι στους οποίους θα είναι δυνατόν να συμβεί Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Έκτασης (Β.Α.Μ.Ε.) πιθανώς κοντά σε μεγάλες πόλεις.
- Θα απαιτηθούν και αγωγοί μεταφοράς των καυσίμων στη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής.
- Δεν θα υπάρχουν δυνατότητες συνέργειας μεταξύ των νέων δραστηριοτήτων μεταξύ τους (καθώς και με τις ήδη αδειοδοτημένες) - Integrated Environmental Development.
Προσθήκη και ανάπτυξη των νέων δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. (ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ)
Η προτεινόμενη λύση της ανάπτυξης των νέων δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα:
- Χωροθέτηση των νέων δραστηριοτήτων σε περιοχή με σαφή βιομηχανικό και εμπορικό χαρακτήρα, μακριά από ευαίσθητες χρήσεις γης.
- Κίνηση των πλοίων μεταφοράς LPG & LNG μακριά από λιμένες με επιβατική κίνηση.
- Ένας μόνον χώρος στον οποίο είναι δυνατόν να συμβεί Β.Α.Μ.Ε. μακριά από πόλεις, περιβαλλόμενος από μη ευαίσθητες χρήσεις γης.
Μικρές αποστάσεις μεταξύ των μονάδων καυσίμων και ηλεκτροπαραγωγής.
Μεγάλες δυνατότητες συνέργειας μεταξύ των νέων δραστηριοτήτων μεταξύ τους (καθώς και με τις ήδη αδειοδοτημένες) - ^tegrated ΕηνϊΓοηπιβηΐΒΐ Development.
2.3 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συνόλου της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ., και των λιμενικών έργων αυτής έχουν ήδη εξετασθεί σε προηγούμενες ΜΠΕ και έχουν εκδοθεί οι σχετικοί Περιβαλλοντικοί Όροι. Στο Κεφάλαιο 6 αναλύονται οι επιπτώσεις στο περιβάλλον υόνον από την προσθήκη των νέων δραστηριοτήτων καθώς και σχολιασμός της συσσωρευτικής επίδρασης τους, όπου υπάρχουν, με τις επιπτώσεις που έχουν περιγραφεί στις προηγούμενες ΜΠΕ.
Παρακάτω παρουσιάζονται πινακοποιημένα οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις νέες προτεινόμενες δραστηριότητας, τόσο κατά την κατασκευή των σχετικών εγκαταστάσεων, όσο και κατά τη λειτουργία τους.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.6. : Επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, από τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα κατά την κατασκευή των εγκαταστάσεων των νέων δραστηριοτήτων
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.7. : Επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, από τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων των νέων δραστηριοτήτων
2.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι προβλεπόμενες νέες δραστηριότητες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ.:
Βρίσκονται σε συμφωνία με το χωροταξικό σχεδιασμό της βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας και της Περιφ. Δυτικής Ελλάδας ειδικότερα.
Κινούνται στις κατευθύνσεις της EE για δημιουργία εναλλακτικών «ενεργειακών διαδρόμων» συνεισφέροντας στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και της Ευρώπης.
Συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της Χώρας σε ενεργειακό κέντρο της Νότιας Ευρώπης.
Συνάδουν με το ενεργειακό προφίλ της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. που καθορίστηκε με την τελευταία απόφαση έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων.
Εκμεταλλεύονται στο έπακρο την προνομιακή θέση της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. όσον αφορά τη διακίνηση επικίνδυνων φορτίων μακριά από κατοικημένες περιοχές και επιβατηγούς λιμένες με μεγάλη κίνηση.
Αποτελούν ευκαιρία για υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών μείωσης των παραγόντων που οδηγούν στην Κλιματική Αλλαγή.
Δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της ρύπανσης σύμφωνα με τη λογική της Οδηγίας IPPC.
Συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και της χώρας γενικότερα.
Με σωστό σχεδιασμό μπορούν να αποτελέσουν ιδανικό παράδειγμα «πράσινης» ανάπτυξης και περιβαλλοντικής συνέργειας ελαχιστοποιώντας τις απορρίψεις υλικών και ενέργειας στο περιβάλλον και μεγιστοποιώντας την απόδοση.
Προτείνεται λοιπόν η έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για τις νέες αυτές δραστηριότητες με τους περιορισμούς και τις επισημάνσεις που τίθενται από την κείμενη Εθνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία και την παρούσα μελέτη.
Σημειώνεται ότι οι λεπτομερείς Περιβαλλοντικοί Όροι εκάστης των ενκαταστάσεων θα εκδοθούν μετά το λεπτομερή σχεδιασμό τους με κατάθεση νέων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου