ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (ΣΕΛΙΔΕΣ 188 - 199)

Οι μεγαλύτερες καταστροφές προκαλούνται, κυρίως, από ατυχήματα κοντά στις ακτές, επειδή οι παράκτιες περιοχές αποτελούν σημαντικό βιότοπο και χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο για διάφορους σκοπούς. Το γεγονός εξυπηρέτησης LNG & LPG tankers από τη ΝΑΒΙΠΕ, ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο ατυχήματος (ρύπανσης της θάλασσας απο το μεταφερόμενο προϊόν) και κατατάσσει ένα ενδεχόμενο ατύχημα στην περιοχή του έργου στην κατηγορία: μεταφορές άλλα ατυχήματα, η οποία παρουσιάζει το μικρότερο ποσοστό συνεισφοράς στα θαλάσσια πετρελαϊκά ατυχήματα .

Η ποιότητα και η σύσταση του πετρελαίου διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Διακόσιες έως τριακόσιες διαφορετικές ενώσεις περιέχονται στο αργό πετρέλαιο. Το 50-98% του πετρελαίου αποτελείται από υδρογονάνθρακες, οι κυριότερες κατηγορίες των οποίων είναι οι παρακάτω:

(α) Αλκάνια, σχετικά μη τοξικές ενώσεις οι οποίες βιοαποικοδομούνται από διάφορους οργανισμούς

(β) Κυκλοαλκάνια, ενώσεις ανθεκτικές στην μικροβιολογική αποικοδόμιση

(γ) Αρωματικές ενώσεις, πτητικές ενώσεις που αποτελούν το 2-4% του πετρελαίου και αποικοδομούνται εκλεκτικά από ορισμένους μόνο οργανισμούς

Εκτός από τους υδρογονάνθρακες υπάρχουν και άλλες ενώσεις από τις οποίες οι πιο σημαντικές είναι οι θειούχες, οι οποίες μπορούν να φτάσουν και το 10%. Στο πετρέλαιο επίσης περιέχονται λιπαρά οξέα, ενώσεις του αζώτου, βαναδίου και του νικελίου. Μικρός αριθμός των ενώσεων αυτών αποικοδομείται από μικροοργανισμούς.

Η τύχη του πετρελαίου στο θαλάσσιο περιβάλλον

Οι πετρελαικηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4% της ολικής ποσότητας του πετρελαίου που καταλήγει στους ωκεανούς ετησίως. Το πετρέλαιο με την είσοδο του στην θάλασσα μεταφέρεται από:

❖ τους ανέμους,

❖ -τα θαλάσσια ρεύματα,

❖ τα κύματα και

❖ την παλίρροια.

Οι διάφορες φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα, όπως η διασπορά, η εξάτμιση, η διάλυση, γαλακτωματοποίηση, η οξείδωση, η πρόσληψη από οργανισμούς και η ιζηματοποίηση μεταβάλλουν συνεχώς την σύσταση των πετρελαιοκηλίδων. -

Διασπορά.

Το πετρέλαιο κατανέμεται στην διαχωριστική στιβάδα ανάμεσα στην επιφάνεια του νερού και την ατμόσφαιρα. Αν η ποσότητα του πετρελαίου είναι μικρή, τότε σχηματίζεται λεπτό υμένιο (100-200 I πετρελαίου καλύπτουν μια επιφάνεια 1Km2 πάχους 0.1 μιτι). Τα πετρέλαιο από ελαφρά κυρίως κλάσματα, εξαπλώνονται γρηγορότερα, από αυτά με βαριά κλάσματα. Η επιφανειακή στιβάδα του πετρελαίου κινείται με τα θαλάσσια ρεύματα και τους ανέμους. Υπολογίζεται ότι μπορεί να μετακινηθεί κατά 60%, λόγω των ρευμάτων, και κατά 2-4% με τους ανέμους. Η στιβάδα του πετρελαίου μετατοπίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε νέες ποσότητες θαλασσινού νερού να έρχονται σε επαφή με το πετρέλαιο και μπορούν να απελευθερώσουν τοξικές ενώσεις χωρίς να συσσωρεύονται σε υψηλές συγκεντρώσεις.

Εξάτμιση.

Το αργό πετρέλαιο είναι ένα μίγμα από αδιάλυτους υδρογονάνθρακες με ειδικό βάρος μικρότερου του νερού, με αποτέλεσμα να εξαπλώνεται γρήγορα στην επιφάνεια της θάλασσας. Με την πάροδο μερικών ωρών ή ημερών εξατμίζονται τα ελαφρά κλάσματα πετρελαίου, ενώ τα βαριά σχηματίζουν πισσώδη σφαιρίδια που παραμένουν στην επιφάνεια και τελικά καταλήγουν σε κάποια ακτή ή αποικοδομούνται με την πάροδο του χρόνου με τους μικροοργανισμούς. Το 25% του όγκου μία τυπικής πετρελαιοκηλίδας ελαττώνεται λόγω εξάτμισης. Έτσι με την πάροδο του χρόνου το πετρέλαιο εμπλουτίζεται σε πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες οι οποίες είναι ενώσεις καρκινογόνες και μεταλλαξογόνες. Είναι ελάχιστα διαλυτές και δεν επιδρούν στην υδροχαρή βιομάζα όταν όμως αναμιχθούν με τα ιζήματα καθίστανται επικίνδυνα για τους βενθικούς οργανισμούς.

Η ποσότητα του πετρελαίου που εξατμίζεται στην επιφάνεια της θάλασσας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Σε χαμηλές θερμοκρασίες η ποσότητα αυτή είναι μικρή ενώ η αυξανόμενη ένταση των κυματισμών ενισχύει την εξάτμιση αλλά συγχρόνως οδηγεί στον πιο γρήγορο σχηματισμό γαλακτώματος νερού στο πετρέλαιο.

Διάλυση.

Η ποικιλία των ενώσεων οι οποίες εμπεριέχονται στο πετρέλαιο καθιστούν το φαινόμενο της διάλυσης πολύπλοκο. Δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί πλήρως, αν πρόκειται για καθαρή διάλυση και αν ο σχηματισμός κολλοειδών μυκηλίων ή η προσρόφηση σε μικρά σωματίδια διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Τα αποτελέσματα της διάλυσης είναι τελείως διαφορετικά από αυτά της εξάτμισης επειδή οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου οι οποίοι εισέρχονται στην υδάτινη φάση είναι δυνατόν να προσροφηθούν από θαλάσσιους οργανισμούς, σε αντίθεση με εκείνους που εξατμίζονται και έτσι απομακρύνονται από το θαλάσσιο περιβάλλον.

Γαλακτωματοποίηση.

Όταν η επιφάνεια του θαλασσινού νερού αναδεύεται με την επίδραση του ανέμου και κυρίως όταν σχηματίζεται αφρός, το νερό προσροφάται από την μάζα του πετρελαίου με αποτέλεσμα η πετρελαιοκηλίδα να χωρίζεται σε μικρές μάζες. Τα γαλακτώματα πετρελαίου στο νερό αποτελούνται από σωματίδια διαμέτρου από 5 μιτι έως μερικά χιλιοστά και μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις στην επιφάνεια της θάλασσας, με τα κύματα και την ανάδευση και ενδεχόμενα διαλύονται στην υδάτινη φάση, προσροφώνται στα αιωρούμενα σωματίδια και εναποτίθενται στα ιζήματα ή βιοαποικοδομούνται. Τα γαλακτώματα νερού στο πετρέλαιο είναι λιγότερο σημαντικά από τοξικολογική άποψη και αποτελούν κύρια πηγή δημιουργίας πισσωδών σφαιριδίων που αποβάλλονται στις ακτές. Γενικά η γαλακτωματοποίηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τον περιορισμό μεγάλων ποσοτήτων επιπλέοντος πετρελαίου το οποίο βέβαια δεν απομακρύνεται από τη θάλασσα αλλά κατανέμεται στην υδάτινη μάζα με τις γνωστές τοξικές του επιπτώσεις.

Βιοαποικοδόμηση.

Τουλάχιστον 50 είδη από θαλάσσιους μικροοργανισμούς και μύκητες είναι ικανά να βιοαποικοδομήσουν μερικά συστατικά του πετρελαίου. Την ικανότητα αυτή την έχουν και μερικά φύκη. Οι οργανισμοί αυτοί βρίσκονται σε θαλάσσιες περιοχές όπου υπάρχει ρύπανση από πετρέλαιο. Η αποτελεσματικότητα των βακτηριδίων αυτών εξαρτάται από έναν αριθμό περιβαλλοντικών παραμέτρων. Σύμφωνα με μερικά πειράματα, η βιοαποικοδόμηση είναι πολύ μικρή σε χαμηλές θερμοκρασίες. Η ποσότητα των οργανικών ουσιών στο θαλασσινό νερό, των θρεπτικών συστατικών, των αιωρούμενων σωματιδίων και του διαλυμένου οξυγόνου, παίζουν σημαντικό ρόλο στην βιοαποικοδόμηση. Αναφέρεται ότι η μικροβιακή αποικοδόμηση των υδρογονανανθράκων πετρελαίου είναι γρηγορότερη, όταν το πετρέλαιο είναι, διασκορπισμένο με την μορφή σταγονιδίων 1 pm στην υδάτινη μάζα, παρά όταν επιπλέει στην επιφάνεια.

Γενικά, η βιοαποικοδόμηση είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός. Οι ταχύτητες βιολογικής οξείδωσης στα βαθιά νερά των ωκεανών και τα ιζήματα είναι πολύ μικρές, λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας, της ανεπάρκειας οξυγόνου και της έλλειψης φωτός. Η ολική αποικοδόμηση του πετρελαίου από τους μικροοργανισμούς έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία C02, νερού, θειικών και νιτρικών αλάτων σαν κύρια προϊόντα, παρ' όλο που πολλές βιολογικές αντιδράσεις δεν ολοκληρώνονται. Ενδιάμεσα προϊόντα περιλαμβάνουν, οξέα, αλειφατικές αλκοόλες και αρωματικά παράγωγα που μπορεί να είναι επικίνδυνα για τα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Μηχανική αναγωγή.

Τα κατάλοιπα του πετρελαίου (μεγάλου μοριακού βάρους) που δεν απομακρύνονται με την εξάτμιση, τη διάλυση, τη γαλακτωματοποίηση και τη μικροβιακή αποικοδόμηση, σχηματίζουν τα πισσώδη κατάλοιπα που με μορφή σφαιριδίων (tar balls) επιπλέουν στην επιφάνεια των θαλασσών. Λεπτά σωματίδια που έχουν την ίδια σύσταση με τα πισσώδη σφαιρίδια που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας μπορούν να βρεθούν ακόμη και σε βάθος 100 m. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα πισσώδη σφαιρίδια αποσυντίθενται στην επιφάνεια και τελικά μετατρέπονται σε λεπτά σωματίδια. Με την επίδραση του ανέμου τα πισσώση σφαιρίδια καταλήγουν στις ακτές.

Καταβύθιση.

Τα επιπλέοντα πισσώδη σφαιρίδια συχνά αποτελούν υπόστρωμα ζωής για ορισμένους θαλάσσιους οργανισμούς όπως π.χ. τα θυσανόποδα. Τα ασβεστούχα τμήματα των οργανισμών αυτών μπορούν να αυξήσουν το ειδικό βάρος των σφαιριδίων, τόσο ώστε να γίνει μεγαλύτερο από αυτό του θαλασσινού νερού, με αποτέλεσμα να καταβυθίζονται και να εναποτίθενται στα ιζήματα.

Όταν χρησιμοποιούνται χημικά απορρυπαντικά για την καταπολέμηση της πετρελαιοκηλίδας τότε το πετρέλαιο διεισδύει σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα στους κόκκους ιζημάτων. Εισχωρώντας βαθιά στο ίζημα, το πετρέλαιο παραμένει σταθερό, εφόσον δεν έρχεται σε επαφή με το επιφανειακό στρώμα που περιέχει οξυγόνο, κι αυτό γιατί η βακτηριακή αποικοδόμηση σπάνια συμβαίνει υπό αναερόβιες συνθήκες. Τελικά παραμένει εκεί για εκατομμύρια .χρόνια με την μορφή απολιθωμάτων.

Φωτοχημική οξείδωση.

Η φωτοχημική οξείδωση των υδρογονανθράκων πετρελαίου εξαρτάται από την χημική τους σύσταση, την θερμοκρασία και το ηλιακό φως. Θειούχες ενώσεις παρεμποδίζουν την οξείδωση, ενώ μερικά μέταλλα δρουν σαν καταλύτες. Τα προϊόντα της οξείδωσης είναι πολλές φορές περισσότερο ευδιάλυτα στο νερό, απ' ότι οι αρχικές ενώσεις και διασκορπίζονται στην υδάτινη φάση.

Επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον από τα στερεά απόβλητα

Από τη λειτουργία της ΝΑΒΙΠΕ είναι πιθανό ποσότητες στερεών απορριμμάτων (πλαστικά μπουκάλια, αποτσίγαρα, πλαστικές σακούλες κλπ.) να απολήγουν στα νερά της λιμενολεκάνης. Τα στερεά αυτά θα επιπλέουν και οπωσδήποτε θα δημιουργούν αισθητικό πρόβλημα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να συγκεντρώνονται και να απομακρύνονται κατά τρόπο οργανωμένο με σύγχρονα μέσα. Τα απορρίμματα που παράγονται πάνω στα σκάφη, σύμφωνα με το Παράρτημα V της Διεθνούς Σύμβασης MARPOL «Κανονισμοί δια την αποφυγή ρυπάνσεως εκ των απορριμμάτων πλοίων», απαγορεύονται να απορρίπτονται στη θάλασσα.

Λόγω του γεγονότος ότι η ΝΑΒΙΠΕ θα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις μεταφοράς και αποθήκευσης περιβαλλοντικά ευαίσθητων και σημαντικών προϊόντων (π.χ. πλαστικά και πολυμερή, ξυλεία, λιπάσματα) είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η ασφαλής διακίνηση τους εντός των ορίων της ΝΑΒΙΠΕ.

Οι νέες δραστηριότητες δεν συνδέονται με παραγωγή στερεών αποβλήτων εκτός από την παραγωγή ελαίων για βιοκαύσιμα κατα την οποία παράγεται στεγνή βιομάζα, η οποία όμως δεν χαρακτηρίζεται απόβλητο αλλά υποπροϊόν που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ζωοτροφών ή εδαφοβελτιωτικού (compost). Παρ' όλα αυτά θα πρέπει να ληφθούν όλα τα απαιτούμενα μέτρα αποθήκευσης ώστε να μην είναι δυνατή η διαρροή του προς τη θάλασσα.

Πιθανές ποσότητες στερεών αποβλήτων απο την κατεργασία νερού και υγρών αποβλήτων της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να συλλέγονται και να διατίθενται με νόμιμο τρόπο, ,ωστε σε καμμία περίπτωση να μη καταλήγουν (τα ίδια ή εκπλύματα αυτών) στη θάλασσα.

Επιφανειακά εσωτερικά ύδατα

Δεν αναμένονται επιδράσεις στα επιφανειακά νερά από τα έργα κατασκευής και την λειτουργία των εγκαταστάσεων της ΝΑΒΙΠΕ, καθώς δεν επηρεάζεται η κοίτη ή η εκβολή κάποιου ρέματος.

Οι αναμενόμενες αλλαγές στον ρυθμό απορρόφησης και στην ποσότητα απόπλυσης του εδάφους της παράκτιας ζώνης του λιμένα, από την κατασκευή των έργων, θα είναι πολύ μικρές, αφού και σήμερα υφίστανται παρόμοιες αδιαπέρατες επιφάνειες από σκυρόδεμα, σχετικά όμως μικρότερης έκτασης.

6.1.4 Στερεά απόβλητα - Μορφολογία - έδαφος - αισθητική

Στερεά Απόβλητα

Σύμφωνα με τον σχετικό περιβαλλοντικό όρο (Σημείο Γ.β.) θα πρέπει : «Να κατασκευαστούν οι κατάλληλες υποδομές για την επεξεργασία των μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων και την υγειονομική ταφή των καταλοίπων επεξεργασίας, συμφωνά με τα οριζόμενα στη νομοθεσία και την κοινή υπουργική απόφαση 29407/3508/2002. Για το σκοπό αυτό να υποβληθεί στη Δ/νση ΕΑΡΘ του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και στη Δ/νση Βιομηχανικής Χωροθεσίας και Περιβάλλοντος του ΥΠ.ΑΝ. αντίστοιχη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, προκειμένου να τροποποιηθεί η παρούσα απόφαση. Οι ως άνω υποδομές να έχουν κατασκευαστεί πριν την έναρξη λειτουργίας βιομηχανικών-βιοτεχνικών δραστηριοτήτων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ.»

Οι νέες δραστηριότητες δεν συνδέονται με παραγωγή στερεών αποβλήτων εκτός από την παραγωγή ελαίων για βιοκαύσιμα κατά την οποία παράγεται στεγνή βιομάζα, η οποία όμως δεν χαρακτηρίζεται απόβλητο αλλά υποπροϊόν που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ζωοτροφών ή εδαφοβελτιωτικού (compost). Πιθανές ποσότητες στερεών αποβλήτων από την κατεργασία νερού και υγρών αποβλήτων της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να συλλέγονται και να διατίθενται με νόμιμο τρόπο.

Η διαχείριση των πιθανών επικινδύνων στερεών αποβλήτων θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τις υπάρχουσες προβλέψεις της ΑΕΠΟ.

Μορφολογία - Αισθητική

Όσον αφορά την ευρύτερη περιοχή των έργων, δεν προβλέπεται να υπάρξουν επεμβάσεις στα μορφολογικά της χαρακτηριστικά, τόσο κατά την διάρκεια της κατασκευής όσο και κατά την διάρκεια της λειτουργίας της.

Στην περιοχή που προβλέπεται να γίνουν τα έργα είναι επόμενο ότι θα υπάρξουν επεμβάσεις στην υπάρχουσα μορφολογία του εδάφους, στην διάρκεια κατασκευής των έργων. Εξάλλου, επεμβάσεις στην μορφολογία του εδάφους έχουν ήδη γίνει, από τα κατασκευασμένα και υπό κατασκευή στην περιοχή έργα.

Από την φύση των έργων, τη μορφολογία και τα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά της περιοχής, την συμπεριφορά των κατασκευασμένων έργων και τις μελέτες που έχουν εκπονηθεί από την ΕΤΒΑ για την ΝΑΒΙΠΕ Αστακού, προκύπτει ότι δεν υπάρχουν επιδράσεις λόγω κατασκευής και λειτουργίας στην ασφάλεια της περιοχής από κατολισθήσεις, καθιζήσεις, πλημμύρες και άλλα φαινόμενα.

Οι αλλοιώσεις στην αισθητική του τοπίου από την εισαγωγή του προτεινόμενου έργου στην παράκτια περιοχή που εξετάζεται είναι σημαντικές και συνδέονται άμεσα με το μέγεθος του έργου. Η χωροθέτηση όμως των έργων για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα στην υπόψη περιοχή αφενός έχει γίνει παλαιότερα και αφετέρου παρέχει σημαντικά πλεονεκτήματα από άποψη φυσικών συνθηκών (κλειστός κόλπος που προσφέρει φυσική λιμενική προστασία, με ήπια ταχύτητα ανέμου και θαλάσσια ρεύματα). Σημαντικός παράγοντας στην διαμόρφωση της προτεινόμενης διάταξης των εγκαταστάσεων είναι η εναρμόνιση και διατήρηση της φυσιογνωμίας που προσδίδει η εκτεταμένη υπάρχουσα βλάστηση τόσο στα όρια όσο και εκτός της ΝΑΒΙΠΕ.

Σαν γενικό συμπέρασμα αναφέρεται ότι τα προτεινόμενα έργα επιδρούν στην αισθητική της περιοχής εκτέλεσης τους, αλλά με κατάλληλες επανορθωτικές κινήσεις (χώροι πρασίνου, χρήση φιλικά περιβαλλοντικών υλικών κλπ.) θα εναρμονίσουν την εικόνα της ΝΑΒΙΠΕ με την μορφολογία της περιοχής.

Έδαφος

Οι επιπτώσεις στο έδαφος είναι ελάχιστες καθ' ότι αναμένεται η εξισορρόπηση του ισοζυγίου χωματισμών, ώστε να μην απαιτηθούν ούτε δάνεια ούτε αποθέσεις. Επιπτώσεις στο υπέδαφος δέν αναμένονται λόγω της φύσεως των έργων.

Κατά την λειτουργία του έργου οι πιθανές επιπτώσεις του υπό μελέτη έργου αφορούν αποκλειστικά τη ρύπανση των θαλάσσιων ιζημάτων κυρίως στο εσωτερικό της λιμενολεκάνης απο τις κινήσεις των πλοίων, που έχουν ήδη προβλεφθεί στην αρχική ΜΠΕ.

6.1.5 Χλωρίδα - Πανίδα

Θαλάσσιο περιβάλλον

Τα έργα δεν γίνοται στο θαλάσσιο μέτωπο της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. και έτσι κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου δεν αναμένεται να προκληθούν επιπτώσεις στις θαλάσσιες βιοκοινωνίες του ευρύτερου θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Κατά τη φάση λειτουργίας οι επιπτώσεις στους έμβιους οργανισμούς στη θαλάσσια περιοχή των λιμενολεκανών προέρχονται από τους ρύπους που διοχετεύονται στο νερό του όρμου από τα ελλιμενιζόμενα πλοία. Το μέγεθος των επιπτώσεων εξαρτάται από τη συγκέντρωση των ρύπων και τις διεργασίες που καθορίζουν την εξέλιξη τους στο θαλάσσιο περιβάλλον και έχουν αναλυθεί στην Αρχική ΜΠΕ. Οι δύο νέες διακινούμενες ουσίες (LPG & LNG) σε επαφή με το νερό εξατμίζονται αστραπιαία και δεν είναι σε θέση να επηρεάσουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Χερσαίο περιβάλλον

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η περιοχή εγκατάστασης της ΝΑΒΙΠΕ είναι μια παραλιακή ζώνη συνολικού μήκους προβλήτας 2300 περίπου μέτρων και συνολικού εμβαδού 1910 στρεμμάτων, με προτεινόμενη κάλυψη πρασίνου τουλάχιστον 21 % της συνολικής επιφάνειας το φυσικό και 2% το οργανωμένο, δηλαδή κατά πολύ μεγαλύτερα του 5% της συνολικής έκτασης (ελάχιστη απαίτηση του Ν.2545/97). Η ζώνη πρασίνου δέχεται την επίδραση ανέμων που πνέουν από τη θάλασσα με υψηλή σχετική υγρασία, που περιέχει σημαντικές ποσότητες χλωριούχου νατρίου, ενώ τα εδάφη που γειτνιάζουν με την παραλία σε ζώνη πλάτους έως 20μ. από το χειμέριο κύμα είναι κατά κύριο λόγο εδάφη αλατούχα με υψηλό ρΗ και με υπόγειο υδάτινο ορίζοντα υφάλμυρο. Εξαιτίας του λόγου αυτού, η επικρατούσα σήμερα στο χώρο αυτό βλάστηση, η οποία έχει εισαχθεί τμηματικά, από πεντηκονταετίας, χαρακτηρίζεται από είδη ανθεκτικά στην υφαλμυρότητα του εδάφους, που έχουν προσαρμοστεί στο μικροκλίμα της περιοχής και σε μεγάλο ποσοστό είναι υγιή και εξελίξιμα.

Η μεθοδολογία που ακολουθείται για την αξιολόγηση των επιπτώσεων ενός σημειακού έργου στην βλάστηση και χλωρίδα μιας περιοχής λαμβάνει υπόψιν της τον αριθμό των δένδρων και των θάμνων της περιοχής, τον αριθμό δένδρων που η αντικατάσταση τους θεωρείται αδύνατη, την ύπαρξη φυτών μεγάλης ηλικίας (>100 ετών) και την αισθητική της φυτοκοινωνίας (εναλλαγή και σύνθεση πτυχώσεων, προσφορά θέας σε κοντινές και μακρινές αποστάσεις, προσπελασιμότητα και φωτισμό).

Στον υπ' όψη χώρο, οι όποιες επιπτώσεις (εκχερσώσεις) εστιάζονται σε αραιούς θαμνώδεις σχηματισμούς κυρίως σκληρόφυλλων (διάσπαρτα άτομα και μικροσυστάδες). Η αλλαγή που προκαλείται είναι μικρής κλίμακας και θεωρείται περιορισμένη. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κατασκευή της ΝΑΒΙΠΕ περιλαμβάνει αποκατάσταση του περιβάλλοντος χώρου με τοπικά είδη χλωρίδας, τα οποία θα βελτιώσουν την φυσιογνωμία της περιοχής.

Συνεπώς, αν και βραχυπρόθεσμα, η χλωρίδα της περιοχής θα επηρεαστεί αρνητικά, μακροπρόθεσμα ο συνολικός χώρος του έργου μετά την φυτοτεχνική αποκατάσταση θα εμφανίσει μεγάλη αναβάθμιση.

Η κατασκευή και λειτουργία του έργου αναμένεται να προκαλέσει κάποιες επιπτώσεις στην πανίδα της περιοχής, καθώς η περιοχή αυτή δεν έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις. Παράλληλα, στο χώρο της ΝΑΒΙΠΕ, η κτηνοτροφική δραστηριότητα είναι έντονη, με πλήθος βοοειδών και αιγοπροβάτων να βρίσκουν καταφύγιο εκεί, με αποτέλεσμα την μετακίνηση αυτών μετά την έναρξη των εργασιών.

Σημαντικές Περιοχές - Περιοχές υπό Καθεστώς Προστασίας\

Όπως αναφέρθηκε και στο Κεφ. 4 (παρ. 4.1.10) με την υπ. αριθμ. ΚΥΑ 22306 (ΦΕΚ 477 Δ/31-5-2006) υλοποιείται ο χαρακτηρισμός των λιμνοθαλάσσιων, χερσαίων, ποτάμιων περιοχών του νοτίου τμήματος του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και του νησιωτικού συμπλέγματος των Β. και Ν. Εχινάδων του Νομού Κεφαλληνίας ως Εθνικό Πάρκο με την ονομασία «Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού, κάτω ρου και εκβολών ποταμών Αχελώου και Ευήνου και νήσων Εχινάδων. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή ο oouoc Πλατυνιάλι δεν εντάσσεται σε καμία Ζώνη Απόλυτης Προστασίας (Α.Π.) ούτε και σε Ζώνη Προστασίας της Φύσης (Π.Φ.).

Οι περιοχές προστασίας όπως προκύπτουν από την ανωτέρω απόφαση παρουσιάζονται στο χάρτη στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ενώ ολόκληρο το ΦΕΚ επισυνάπτεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I της παρούσας μελέτης.

Οι παραπάνω προστατευόμενες περιοχές βρίσκονται σε απόσταση 4 km, περίπου, δυτικά και νότια του εξεταζόμενου έργου.

Οι σημαντικές αποστάσεις από τις περιοχές αυτές περιορίζουν στο ελάχιστο και τους κινδύνους για τη χλωρίδα και την πανίδα τους απο πιθανούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Το είδος των διακινούμενων προϊόντων (LPG & LNG που εξατμίζονται άμεσα σε περίπτωση διαρροής) και βιοέλαια (που είναι φυσικά βιο-διασπώμενα) εγγυώνται ότι ακόμη και διαρροές αυτών ΔΕΝ θα φθάσουν σε καμμία περίπτωση τα προστατευόμενα οικοσυστήματα, ενώ όπως αποδείχθηκε και στο σχετικό κεφάλαιο της ατμ. Ρύπανσης οι επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον απο την ηλεκτροπαραγωγή περιορίζονται με τα κατάλληλα μέτρα που προβλέπονται απο την Οδηγία IPPC.

Συνάγεται λοιπόν πως οι σχεδιαζόμενες νέες υπό έγκριση δραστηριότητες, δεν πρόκειται να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον της άμεσης ή ευρύτερης περιοχής, και των περιοχών υπο καθεστώς προστασίας με την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοσθούν όλα τα μέτρα αντιρύπανσης που προτείνονται στη παρούσα ΜΠΕ.

6.2 ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

6.2.1 Κατασκευή και λειτουργία έργου

Τα θέματα που σχετίζονται με την κατασκευή των νέων δραστηριοτήτων, όσον αφορά το θόρυβο δεν διαφέρουν απο όσα έχουν ήδη εξετασθεί στις προηγούμενες ΜΠΕ, και προβλέπονται απο τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς όρους.

Όσον αφορά τη λειτουργία των έργων τονίζεται ότι: η επιπλέον κίνηση πλοίων είναι ελάχιστη συγκρινόμενη με τη συνολική, οι νέες δραστηριότητες (με την εξαίρεση των στροβίλων ηλεκτροπαραγωγής που παράγουν θόρυβο αλλά περβάλλονται πάντοτε απο αντιθορυβικά περιβλήματα) δεν παράγουν σοβαρά επίπεδα θορύβου, οπότε δεν αναμένεται ουσιαστικά και καμία επιπλέον επιβάρυνση του ακουστικού περιβάλλοντος.

6.3 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

6.3.1 Παραγωγικές δραστηριότητες

6.3.1.1 Πρωτογενής Τομέας

Ο Νομός Αιτωλοακαρνανίας είναι κυρίως ένας αγροτικός νομός που θα επωφεληθεί άμεσα από την αναβάθμιση της αγοράς, μέσω των υποδομών που θα προσφέρει η ΝΑΒΙΠΕ Αστακού (εισαγωγές λιπασμάτων, εξαγωγές προϊόντων κλπ). Ο νομός διαθέτει πλούσιο υδατικό δυναμικό και μεγάλο ποσοστό των καλλιεργούμενων εκτάσεων αρδεύονται. Η ολοκλήρωση των υποδομών άρδευσης για τις περιοχές που σήμερα δεν αρδεύονται και ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος δικτύου είναι όμως απαραίτητος. Ακολούθως αναφέρονται συνοπτικά ορισμένα από τα σημαντικά έργα προς αυτή την κατεύθυνση:

• Ολοκλήρωση του Φράγματος Αχυρων και η άρδευση του Κ. Ξηρομερίου.

• Ολοκλήρωση των αρδευτικών διωρύγων ΔΙ στην περιοχή Βάλτου και η άρδευση των περιοχών Αμφιλοχίας, Λουτρό και Ανοιξιάτικο

• Η αναδιοργάνωση και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων αρδευτικών δικτύων

• Υποδομές ΤΟΕΒ Παράβολο - Πάμφια.

• Υποδομές ΤΟΕΒ Μακρυνείας.

• Υποδομές άρδευσης στην περιοχή Οζερού

• Υποδομές ΤΟΕΒ Λεσινίου.

• Επισκευές πρωτευόντων διωρύγων στο βόρειο τμήμα του Κάτω Αχελώου.

• Επισκευή της διώρυγας ΔΧΧ του Κ. Αχελώου.

• Κατασκευή αρδευτικού δικτύου Ζώνης ΙΙΒ στην περιοχή Στάμνας (Κ. Αχελώου)

• Κατασκευή αρδευτικού δικτύου Ζώνης I ΙΑ στην περιοχή Κ. Αχελώου.

• Κατασκευή αρδευτικού δικτύου στην περιοχή της κοιν. Ματσουκιού.

• Ολοκλήρωση των αρδευτικών δικτύων στην περιοχή Κατοχής και Νεοχωρίου.

• Κατασκευή αρδευτικού δικτύου στην περιοχή Νεάπολης - Σπολάιτα.

6.3.1.2 Δευτερογενής Τομέας

Η ΝΑΒΙΠΕ Αστακού κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στον δευτερογενή τομέα του Ν. Αιτωλοακαρνανίας. Η άμεση λειτουργία της ΝΑΒΙΠΕ σαν εμπορικό λιμάνι και η δυνατότητα να φιλοξενήσει βιομηχανικές μονάδες είναι θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα. Θα έχει επιδράσεις συνέργειας με τα προβλεπόμενα βιομηχανικά πάρκα στο Αγρίνιο, Μεσολόγγι και Ναύπακτο. Η διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας και Φυσικού Αερίου θα έχει ιδιαίτερα θετική επίδαση προς αυτή την κατεύθυνση.

6.3.1.3 Τριτογενής Τομέας

Οι προσφερόμενες υπηρεσίες και δυνατότητες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. (λιμένας, εμπορικές επιχειρήσεις και βιομηχανικές μονάδες) καθώς και η σύνδεση της με τα κύρια οδικά δίκτυα, με το αεροδρόμιο του Ακτίου, με τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών και ηλεκτροδότησης, καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστική την περιοχή για ανάπτυξη εμπορικών και λοιπών δραστηριοτήτων, και συνεπώς την περαιτέρω ανάπτυξη σε όλους τους τομείς (παροχή υπηρεσιών, τουρισμό κλπ).

Ο μεγάλος αριθμός των υπαλλήλων στη ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ., συνυπολογίζοντας και τα μέλη οικογενειών τους, θα αποτελέσει ισχυρό παράγοντα για την παροχή-υψηλού επιπέδου ιατροφαρμακευτικής φροντίδας και υπηρεσιών. Η ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής και η αναμενόμενη αύξηση του πληθυσμού (συμπεριλαμβανομένων και των εξυπηρετούμενων τουριστών και επισκεπτών), θα αυξήσουν τις ανάγκες για υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες, όλων των επιπέδων (νοσοκομείο, ιατρικά κέντρα, ιατρεία κτλ), και θα αποτελέσουν ισχυρό παράγοντα υλοποίησης της απαιτούμενης ιατρικής υποδομής.

Επιδράσεις θα υπάρξουν και στον τομέα της εκπαίδευσης, και συνεπώς στο μορφωτικό επίπεδο της ευρύτερης περιοχής. Η προσέλκυση ατόμων με υψηλό επιστημονικό επίπεδο, οι απαιτήσεις σε προσωπικό με επαγγελματική κατάρτιση σε διάφορες ειδικότητες, η δημιουργία επιχειρήσεων του τριτογενούς τομέα (παροχή υπηρεσιών και τουρισμός), δημιουργούν την ανάγκη για παροχή εκπαίδευσης υψηλότερης στάθμης, τόσο σε επίπεδο δευτεροβάθμιας όσο και τριτοβάθμιας. Αποτέλεσμα των παραπάνω τάσεων και δημιουργούμενων αναγκών, είναι η περισσότερο εύρυθμη λειτουργία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η δημιουργία φροντιστηρίων ξένων γλωσσών και σχολών επαγγελματικής κατάρτισης, και τέλος, θα δοθεί ώθηση στα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά τμήματα που λειτουργούν στο Αγρίνιο και το Μεσολόγγι, αντίστοιχα, να ενδυναμωθούν και αναπτυχθούν.

Η ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. θα αποτελέσει συνδετικό κρίκο (μαζί με το αεροδρόμιο, τους άλλους λιμένες της ευρύτερης περιοχής, το οδικό δίκτυο) για τους τουρίστες και επισκέπτες των νησιών του Ιονίου, των περιοχών της Αιτωλοακαρνανίας που βρέχονται- από το Ιόνιο (θαλάσσιος τουρισμός), των περιοχών με ιδιαίτερο περιβαλλοντικό χαρακτήρα, αξία και ενδιαφέρον (περιοχές NATURA, RAMSAR κτλ) και ενός πλήθους περιοχών με ιδιαίτερη ομορφιά (εξαιτίας κυρίως του πλούσιου υδρογραφικού της δικτύου).

6.3.2 Επιπτώσεις στα δίκτυα τεχνικής υποδομής

Σαν υποδομές της περιοχής εξετάζονται:

• Τα δίκτυα ύδρευσης

• Τα δίκτυα αποχέτευσης

• Τα δίκτυα ομβρίων

• Το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο

• Το ενεργειακό δίκτυο

• Το οδικό δίκτυο

Οι επιπτώσεις του έργου σε αυτές εξετάζονται κατά την φάση κατασκευής και λειτουργίας:

6.3.2.1 Φάση κατασκευής

Δίκτυα ύδρευσης. Οι ανάγκες σε νερό κατά την φάση κατασκευής των έργων (διαβροχή εργοταξιακών χώρων, παραγωγή σκυροδέματος κλπ) δεν αναμένεται να επιβαρύνουν σημαντικά το υφιστάμενο δίκτυο της περιοχής. Ειδικότερα κατά την φάση κατασκευής των έργων ύδρευσης και της διασύνδεσης τους με το υφιστάμενο δίκτυο είναι πιθανές κάποιες διακοπές υδροδότησης της άμεσης περιοχής εκτέλεσης των έργων, οι οποίες θα πρέπει να περιοριστούν στις ελάχιστες αναγκαίες.

Δίκτυα αποχέτευσης. Η παραγωγή λυμάτων κατά την φάση κατασκευής δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 2 ΓΠ3/ημέρα (40 Ι/ημέρα, εργαζόμενο, με μέγιστη παρουσία εργοταξιακού προσωπικού τα 50 άτομα ανά ημέρα). Λαμβάνοντας σαν δεδομένο ότι κατά την φάση κατασκευής θα εγκατασταθούν στο εργοταξιακό χώρο κατάλληλοι χώροι υγιεινής (π.χ. χημικά WC), δεν θεωρείται ότι το υφιστάμενο δίκτυο θα επιβαρυνθεί.

Η κίνηση των βαρέων οχημάτων δεν θεωρείται ότι θα επιβαρύνει σημαντικά την κυκλοφορία μία και ως προς τα χερσαία έργα έχει γίνει προσπάθεια εξίσωσης των χωματισμών μέσα στο χώρο της ΝΑΒΙΠΕ, οπότε το οποιοδήποτε πλεόνασμα προς διάθεση θα μεταφερθεί με ελάχιστες μετακινήσεις φορτηγών.

6.3.2.2 Φάση λειτουργίας

Δίκτυα ύδρευσης. Όπως έχει περιγραφεί σε προηγούμενη ενότητα για την ύδρευση της εγκατάστασης έχει ήδη κατασκευαστεί το αναγκαίο δίκτυο. Σημείο υδροληψίας του δικτύου είναι οι γεωτρήσεις Αγίου Δημητρίου Λεσινίου. Η διασύνδεση του δικτύου και η παροχή αυτή δεν αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα στην υδροδότηση της περιοχής των έργων και δεν θα απαιτηθούν κάποιες πρόσθετες επεμβάσεις στο υφιστάμενο δίκτυο πέραν των έργων που έχουν ήδη αναφερθεί για τη διασύνδεση του εσωτερικού δικτύου της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ.
Δίκτυα αποχέτευσης. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, τα λύματα εκάστης των μονάδων, μετα απο προεπεξεργασία, θα συλλέγονται μέσω του εσωτερικού δικτύου αποχέτευσης της ΝΑΒΙΠΕ. θα μεταφέρονται στην προβλεπόμενη ΕΕΛ και από εκεί, επεξεργασμένα, θα διατίθενται στην θάλασσα.
Δίκτυα ομβρίων. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, προβλέπεται η κατασκευή και λειτουργία εσωτερικού και εξωτερικού δικτύου ομβρίων, το οποίο δεν επιβαρύνει τα υφιστάμενα δίκτυα ομβρίων της περιοχής.
Μεταφορές. Αναμένεται αναβάθμιση του οδικού άξονα Άκτιο - Πάλαιρο-Μύτικας -Αστακός -Αιτωλικό - Μεσολόγγι, τόσο για τις ανάγκες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. όσο και για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής (Δυτική Αιτωλοακαρνανία). Οι εμπορευματικές (διακίνηση και παραγωγή) και τουριστικές (κυρίως Ιόνια Νησιά) δραστηριότητες της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ., θα αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης - αναβάθμισης του αεροδρομίου του Ακτίου, τόσο για την μετακίνηση τουριστών όσο και εμπορευμάτων, σε εγχώριο, ευρωπαϊκό και ευρύτερο επίπεδο. Επίσης, οι δραστηριότητες και οι ανάγκες που θα δημιουργηθούν, θα αποτελέσουν ισχυρό κίνητρο επανεξέτασης της λειτουργίας - αναβάθμισης του αεροδρομίου του Αγρινίου, το οποίο έχει παύσει να λειτουργεί.
Ενεργειακό δίκτυο. Θα απαιτηθούν επεκτάσεις των ενεργειακών δικτύων, τόσο του ηλεκτρικού, όσο και του δικτύου Φ.Α. ώστε οι νέες εγκαταστάσεις της ΝΑ.ΒΙ.ΠΕ. να συνδεθούν με τον κορμό των δικτύων της χώρας (βλ. Σχήματα 2.8 & 2.11). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μελετώνται :
• Η ηλεκτρική διασύνδεση της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με το ΚΥΤ Αχελώου μέσω υπογείου αγωγού 400KV.
• Η ηλεκτρική διασύνδεση της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με την Ιταλία μέσω υποβρυχίου αγωγού.
• Η σύνδεση της μονάδας αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG με τον ελληνοϊταλικό αγωγό Φ.Α.
• Η σύνδεση της μονάδας αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG με το ΕΣΦΑ στη Μεγαλόπολη μέσω Πατρών.
Οι ανωτέρω συνδέσεις, σε συνδυασμό με τις προσφερόμενες ποσότητες ενέργειας οδηγούν σε σαφώς θετικές επιπτώσεις.

6.4 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Στο ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, από ανασκαφές που χρηματοδοτήθηκαν από την ΕΤΒΑ, ανακαλύφθηκε πρωτοελλαδικός οικισμός στον όρμο Πλατυγιάλι, που τοποθετείται στο 2.800 π.Χ. Ο οικισμός είναι ο πιο παλιός και ο μοναδικός στην Δυτική Ελλάδα, είναι δε βυθισμένος στον θαλάσσιο χώρο του όρμου και εκτείνεται σε μήκος 400 μέτρων, παράλληλα με την ακτή, και σε πλάτος 60 μέτρων. Τα υπολείμματα του οικισμού αυτού έχουν καταχωθεί αβλαβώς επί τη βάσει ειδικής μελέτης που έγινε με οδηγίες της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων. Η εκτέλεση των εξεταζόμενων έργων δεν γίνεται στη θάλασσα ώστε να είναι πιθανές οι όποιες επιπτώσεις στον οικισμό.

6.5 ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διακίνσης LPG & LNG ανήκουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας SEVESO II όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα (ΚΥΑ 12044/613/2007 και διορθώσεις ΦΕΚ 2259B' / 2007).
Στα πλαίσια της συνολικής αδειοδότησης των εν λόγω εγκαταστάσεων, και αφού αποφασισθεί ο τελικός σχεδιασμός τους θα πρέπει να κατατεθούν μελέτες Ασφαλείας σύμφωνα με την ανωτέρω νομοθεσία. Οι μελέτες αυτές θα περιλαμβάνουν και την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων απο πιθανό Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Εκτασης.